🌹🌹लक्षवेधी🌹🌹

            गिर्यारोहण हा केवळ छंद नाही, तर साहसी खेळ आहे. त्याचा शास्त्रशुद्ध अभ्यास व सराव व्हायला हवा म्हणून सक्रीय चळवळ उभी करून या क्षेत्रात जागृती करणाऱ्या कितीतरी अनुभवी संस्था आणि जाणते गिर्यारोहक महाराष्ट्रात कार्य करत आहेत. या चळवळीत सहभाग घेऊन उत्साहाने कार्य करणाऱ्या मोजक्या व्यक्तींमध्ये उमेश झिरपे यांचेही नाव आहे. गेल्या तीस वर्षांहून अधिक काळ ते या क्षेत्रात कार्यरत आहेत.

            पुण्यातील गिरिप्रेमी संस्था, गार्डियन गिरिप्रेमी माऊंटेनीअरिंग इन्स्टिट्यूट, तसेच अखिल महाराष्ट्र गिर्यारोहण महासंघाच्या उभारणीमध्ये महत्वाचे योगदान देणाऱ्या या हरहुन्नरी गिर्यारोहकास यावर्षी तेन्झिंग नोर्गे राष्ट्रीय साहस जीवनगौरव पुरस्कार देऊन भारताच्या राष्ट्रपती श्रीमती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते दिल्लीमध्ये गौरविण्यात आले आहे.

            विविध यशस्वी गिर्यारोहण मोहिमांचे नेतृत्व करणाऱ्या तसेच उत्तम संघटक असलेल्या या लक्षवेधी व्यक्तिमत्त्वाबद्दल हे चार शब्द………..

🌹जमिनीवर राहणारा गिर्यारोहक : उमेश झिरपे🌹

              उमेश झिरपे हे पुणेकर असून त्यांच्या मित्र-परिवारात ‘मामा’ म्हणून सुपरिचित आहेत. लहानपणी आईचे छत्र हरपल्यानंतर वडिलांनी त्यांना मायेने वाढविले व वेळोवेळी त्यांच्या साहसी वृत्तीला प्रोत्साहित केले.

              जात्याच हुषार असणारे मामा कुस्तीही खेळायचे. पुढे ते शाळा, कॉलेज अशा शिक्षणाच्या पायऱ्या चढत चढत चार्टर्ड अकाउंटन्ट झाले. आज त्याच व्यवसायात ते स्थिरावले आहेत. मात्र प्रारंभीपासून प्रेरणा मिळालेल्या संस्थांशी त्यांनी फारकत नाही घेतली. उलट सर्व संबंधित संस्थांशी सक्रीय राहून त्यांनी सह्याद्री व हिमालयात सातत्याने साहसी उपक्रम आणि मोहिमा आयोजित केल्या. त्या यशस्वी देखील केल्या.

              मामानींच तयार केलेल्या उत्तम व प्रशिक्षित अशा टीमने गिर्यारोहण क्षेत्रात निरनिराळे विक्रम केले आहेत. जितेंद्र आवारे, आशिष माने, प्रसाद जोशी, विवेक शिवदे, आनंद माळी, भूषण हर्षे, सुयश मोकाशी, कृष्णा ढोकळे, डॉ. सुमित मांदळे, ……अशा कितीतरी विक्रमी गिर्यारोहकांना मामांनी घडवले आहे. यातील काही श्रीशिवछत्रपती पुरस्कार व इतर विशेष पुरस्कारांनी सन्मानित झालेले आहेत. एव्हरेस्ट सह इतर हिमालयीन मोहिमांची माहिती नवीन तरुणांना व्हावी म्हणून उमेश झिरपे यांनी विविध पुस्तके सुद्धा लिहिली असून ती वाचकप्रिय आहेत.

             त्यांच्या पुढाकाराने दहा वर्षांपूर्वी स्थापित झालेली जी.जी.आय.एम.(गार्डियन गिरिप्रेमी माऊंटेनीअरिंग इन्स्टिट्यूट) ही महाराष्ट्रातील आद्य व नामांकित प्रशिक्षण संस्था आहे. ‘A.N.U.’ म्हणजे ‘आव्हान, निर्माण व उड्डाण’ ही तीन उद्दिष्टे समोर ठेवून शालेय मुलामुलींना साहसाची ओळख व्हावी या हेतूने जी.जी.आय.एम. मध्ये प्रारंभिक अभ्यासक्रम सुरू झाला. तो यशस्वीरित्या पूर्ण केलेले दहा हजाराहून अधिक विद्यार्थी आज विविध क्षेत्रात कार्यरत आहेत.

             तीन वर्षांपासून या संस्थेत गिर्यारोहणाचा डिप्लोमा कोर्स सुरू झाला असून सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ व एन.आय.एम.(नेहरू इन्स्टिट्यूट ऑफ माऊंटेनीअरिंग) यांचेशी हा कोर्स संलग्न आहे. या कोर्सद्वारे हजारो तरुण-तरुणींना गिर्यारोहणाचे शास्त्रशुद्ध धडे मिळत आहेत. दरवर्षी या कोर्सला भरभरून प्रतिसादही मिळत आहे.

             गिर्यारोहण हा साहसी खेळ असला तरी अजुन त्याकडे पर्यटनाच्या माध्यमातून बघितले जाते. डोंगरदऱ्या, कड्यांवर आणि हिमालयीन शिखररांगांवर फिरताना आपली व इतरांची सुरक्षा अत्यंत महत्त्वाची असते, याचे भान न ठेवता होणारे गिर्यारोहण सर्वांना संकटात लोटते. दुर्दैवाने काही अपघात घडला तर ग्रामस्थ व पोलीस यंत्रणा या साऱ्यांची धावपळ सुरू होते. अशा कठीण परिस्थितीत संबंधितांना सहाय्य करण्यात अग्रेसर असणारी ‘अखिल महाराष्ट्र गिर्यारोहण महासंघ’ ही शिखर संस्था आज प्रामाणिकपणे काम करीत आहे. या संस्थेच्या उभारणीचे श्रेय देखील उमेश झिरपे यांचे असून या शिखर संघटनेचे ते विद्यमान अध्यक्ष आहेत.

            गिर्यारोहण चळवळीत काम करणारी ही व्यक्ती समाजसेवी सुद्धा आहे. उमेश व त्यांच्या सहकाऱ्यांनी पुणे पौड रस्त्यावर खाटपेवाडी(पिरंगुट) येथे काही वर्षांपूर्वी ‘स्वरूपसेवा’ ही सामाजिक सेवा संस्था स्थापित केली आहे. येथील ‘मधुरांगणा’मध्ये वंचित, अंध विकलांग आणि दुःखी जीव आनंदोत्सव साजरा करायला येतात. माझे भाग्य असे की अखिल महाराष्ट्र गिर्यारोहण महासंघाच्या कार्यानिमित्ताने उमेश झिरपेंशी माझा परिचय आणि स्नेह झाला. त्यामुळे त्यांचे सत्कार्य मला जवळून न्याहाळता आले.

             मोठा अनुभव गाठीशी असणारा हा विनम्र ‘विक्रमवीर’ आजही जमिनीवर असून आपले नित्य लेखन-वाचनाचे व्यासंग जोपासत उत्साहाने पुढे पुढे जात आहे. या लक्षवेधी व्यक्तिमत्त्वाची वाटचाल अशीच चालू राहू दे………

               ⭐⭐⭐⭐⭐⭐⭐⭐⭐