💐धार्मिक पण मार्मिक💐

💐धार्मिक पण मार्मिक💐

        देवपूजा प्रत्येक भाविकाला मानसिक बळ देते. काही क्षण, काही काळ त्याला एकाग्रता मिळते. त्याच्या ‘आत’ ऊर्जा उत्पन्न होते. ही ऊर्जा-शक्ती त्याचे ताणतणाव कमी करायला आणि दररोज समोर येणाऱ्या प्रश्न-समस्यांना उत्तर देण्यासाठी त्याला सशक्त करीत राहाते. अर्थात, हे सारे श्रद्धाळू भाविकाला (अंधश्रद्धाळू नव्हे) लागू आहे.

                 देवपूजा आणि फुले यांचे एकमेकांशी जवळचे सख्य आहे. देवाचरणी वाहायला हळद-कुंकू, अक्षतांसह फुले, पत्री(म्हणजे पाने) हवीतच. त्याशिवाय देवपूजा संपन्न होत नाही.  या देवपूजेला लागणाऱ्या फुलांविषयी विचार करताना मी भूतकाळात जातो, अन बालपणाच्या आठवणींमध्ये गुंग होतो. माझ्या नजरेसमोर विविधरंगी छोटी,सुबक-मोहक फुले नाचू बागडू लागतात………..

 💐फुलाफुलांत……….

    माझे शिक्षण मुंबईतील राणीबाग-घोडपदेव परीसरात  झालेय. हा भाग गरीब, कामगार   

वस्तीमधला. बहुसंख्येने मराठमोळी माणसे आहेत, पण मुस्लिम, ख्रिश्चन, पारशी, गुजराती बांधवांची कुटुंबे देखील येथे राहातात.

    आम्ही ‘चाळ’ वस्तीत राहायला होतो. आईबाबा, बहीणी-भावासह मी गुण्यागोविंदाने राहात  

होतो.  आमच्या घरी दरवर्षी गौरीगणपतीचा सण उत्साहात साजरा व्हायचा. माझी फुलांशी मैत्री या सणामुळेच झाली.

                  या सणात दुर्वा आवश्यक असायच्या.  पूजेला लागणारी फुले,फळे बाजारातून आणायचे काम बाबांचे. मी मात्र जवळच्या राणीबागेत दुर्वा, फुले आणायला जायचो. राणीबागेच्या कोपऱ्यात मोठे मैदानात व गेटजवळ दुर्वा खूप मिळायच्या. दुर्वांशिवाय पांढरी, लाल चाफ्याची फुले तेथे होती.  वाऱ्यामुळे ही फुले अलगद हिरव्या गवतावर पहुडलेली असायची.  ती मी गोळा करायचो. तेथे पारिजातकाचे झाड होते. तेथ खूप सडा पडलेला असायचा  छोट्या, नाजूक प्राजक्तफुलांचा ! ती फुले वेचल्यावर राणी बागेत, थोड्या आतल्या दिशेस मी फुलेल धुंडाळायचो. लाल-पिवळी जास्वंद, कर्दळीची त्याच वर्णाची डेरेदार फुले, पांढरी तगर, अनंताची फुले दिसायची. फुलांची पिशवी भरून जायची. पण हे काम माळ्याची नजर चुकवून करावे लागे ! 

                  फुलांच्या ओढीने फुले ‘कळू’ लागली. त्यांचा स्पर्श मला देवभक्तीकडे ओढू लागला.  ही ताजी व निर्मळ फुले श्रीगजाननाच्या पायी अर्पण करताना माझे मन खूप भाविक व्हायचे.  इतरांचेही असेच होत असेल ?

                गणपतीगौरीत दररोज सकाळी राणीबागेतून आणलेल्या दुर्वा आणि फुले श्रीगणरायापुढे अर्पण व्हायचे.या सणात,  एके दिवशी गौराईचे आगमन व्हायचे. त्या दिवशी तेरडा फुलांची छोटी फांदी व लाल तुऱ्याचे गवत असलेली जुडी लागायची.  गौरीपूजेच्या दिवशी चवळी, करंद, तवशाची पाने भायखळा बाजारात मिळायची.  

                आमच्या घरी गौराईच्या गळ्यात भेंडीच्या पिवळी फुलांचा, लाल टिपक्यांचा हार व डोक्यात छानशी वेणी विशेष शोभून दिसायची. मी खटपट लटपट करून, फिरून कोठून तरी भेंडीची फुलं आणून द्यायचो. गौराई आल्यानंतर बायकांची ये-वाढायची. गौराई पूजेच्या दिवशी तर सारे घर आयाबायांनी भरून जायचे !  आमच्या घरी फुला फुलांनी आणि माणसांनी बहरलेला गौरी गणपतीचा हा सण असा उत्साहात साजरा व्हायचा.

               आजच्या काळात मात्र, शहरी भागांत, पिवळी भेंडीची फुले बघायला मिळत नाहीत. चाफा, कर्दळी, जास्वंद-प्राजक्तफुलेदेखील दुर्मिळ झालीत.  काँक्रीटच्या या जंगलात हिरव्यागार दुर्वानी बहरलेले एखादे तरी मैदान तुमच्या दृष्टीस पडावे, अशी आज स्थिती नाही.

              श्रावण महिन्यात, आणि गणपतीच्या सणात, कमळाची फुलेही बाजारात सहज मिळतात. लाल-गुलाबी, निळी-जांभळीशार, पांढरीशुभ्र कमलपुष्पे गणपतीगौरीसमोर एका पसरट भांड्यात पाणी टाकून त्यामध्ये ठेवलीत, की आपल्या देवांचा मंडप किती भरल्यागत वाटेल सांगा !

               या महिन्यात केवडा, मोगरा, अबोली, गोंडा(झेंडू) ही फुलेसुद्दा बाजारामध्ये मिळतात. गोंडा नवरात्रामध्ये भरपूर मिळतो.  आमच्या गावच्या घरी देवीच्या  घटस्थापनेला दररोज गोंडयाची माळ गुंफायला लागते. तेव्हा हे लाल-पिवळे गोंडे उपयोगी पडतात. दिवाळीत तर गोंडा फुलांची मागणी खूप वाढते. तरीही, शहर असो वा गाव, सर्वत्र हे गोंडे वाजवी किमतीत मिळतात.

              आज या फुलाफुलांच्या आठवणी सांगताना, मी स्वतःस सुदैवी समजतो, कारण शहरात राहून, दररोज सकाळी देवपूजेला मला ताजी फुले मिळतात ! खिडकीत लावलेली सदाफुली सदैव बहरलेली असते, तुळशीचे छोटे रोपटे आहे.  या तुळशीची पाने व मंजिऱ्या देखील मिळतात. पावसाळ्यात,  खिडकीतल्या कुंडीत दुर्वा लावल्या, की त्या वाढत राहतात. नंतर त्या पूजेसाठी मिळतात.  गावाहून दोन वर्षांपूवी आणलेली जास्वंदीची छोटी फांदी आता जोमानं वाढतेय. अधून मधून ती लाल जास्वंदीचे फुलही देऊ लागलीय. गावी मुक्कामी असतो,  तेव्हा पूजेला पांढरी तगर आणि सुवासिक पिवळा चाफा, जास्वंदीची फुले माझी सकाळ आणखी ‘शुभ’ करतात.  गावी परसात फुलं मिळतात, तर मुंबईत खिडकीतली फुले माझी देवपूजा सुफळ संपूर्ण करतात.

              अजून एक सांगायचेय- गावच्या देव्हाऱ्यात वर्षातून कितीतरी वेळा सकाळी व सायंकाळी स्वतः सूर्यदेव अवतीर्ण होतात !  फुलाफुलांनी, पानांनी केलेली माझी  देवपूजा पाहतात, स्मित करीत क्षणभर थांबतात. त्यावेळी मी डोळे मिटून त्या तेजस्वी सुर्यदेवतेला मनोभावे नमस्कार करतो. आता माझी प्रार्थना परिपुर्ण झालेली असते.

                 आहे की नाही मी भाग्यवान ?  

                                                    :::::::::::::::::::::::::::::::::::::