💐वाचनछंद💐

💐वाचनछंद💐
              सध्या एक प्रसिद्द पण जुने पुस्तक मी वाचतोय. ते आहे आत्मचरित्र. याचे लेखक कोण माहीत आहे ? महात्मा गांधी !  यंदा देशभर गांधीजींची एकशे पन्नासावी जयंती साजरी होत आहे.
            तेव्हा मनात आले, आपण हे पुस्तक वाचून गांधीजींचं मन जाणून घेऊया.  जगभरात प्रसिद्द असलेली गांधीजींची ही आत्मकथा कित्येकांनी पूर्वीच वाचली असेल. पण आजही असंख्य वाचकांना ही आत्मकथा ज्ञात नसेल. त्यांचेशी मी आता संवाद साधणार आहे..........

💐मनकी बात, गांधीजींची..........
पुस्तकाचे शिर्षक--आत्मकथा किंवा माझे सत्याचे प्रयोग
लेखक-- मोहनदास करमचंद गांधी, मराठी अनुवाद--सीताराम पुरूषोत्तम पटवर्धन
्प्रकाशक--नवजीवन प्रकाशन मंदिर-अहमदाबाद
प्रथम प्रकाशन वर्ष- १९३०.

                    हे पुस्तक खरेतर दोन तीन वर्षांपासून माझ्या संग्रही आहे. पण ते  वाचले नव्हते. कारण काय ?  तर हे जाड पुस्तक वाचणार तरी कधी ?  दररोज धावपळीच्या रगाड्यात असे पुस्तक वाचून पूर्ण करणे कठीण वाटले. यापेक्षा दैनंदिन घडामोडी सांगणारी वर्तमानपत्रे आणि छोटी पण वेधक पुस्तके  वाचणे ठीक वाटले.
              पण गांधी जयंती जवळ येऊ लागली आणि निश्चय करून हे पुस्तक वाचायला मी सुरुवात केली. पुस्तक वाचायला लागलो आणि ते खाली ठेवावेसे वाटेना ! पुढे पुढे जात वाचत राहिलो. मराठी अनुवाद पुस्तकाशी जवळीक वाढवत राहीला.
              या पुस्तकाचे लेखन का व कसे झाले याविषयी गांधीजींनी विस्ताराने लिहिलेय. सार्वजनिक जीवनात स्वतःला सर्वकाळ झोकून दिलेल्या या महात्म्याला एवढे लिहिण्यास वेळ कुठे होता ? पण जवळच्या जाणत्यांनी आग्रहाने ही आत्मकथा लिहून घेतली.
              या पुस्तकात आपण गांधी कुटुंब जवळून पाहातो. त्यावेळची सामाजिक स्थिती आणि परकीय ब्रिटिश राजवटीचे वास्तव यात आपण वाचतो. एकूण पाच खंड या पुस्तकात असून प्रत्येक लेख हा शिर्षकासह आपल्यापुढे येतो. जन्मापासून शिक्षणापर्यंत चा पहिला खंड, संसारप्रवेश ते वकिली आफ्रिकेतील वकिली धार्मिक वास्तवता, झेललेले अपमान दुसऱ्या खंडात आहेत. तिसऱ्या खंडामध्ये संघर्षमय जीवन दिसते. चवथ्या खंडातही संघर्षमय जीवन आहे, शिवाय ब्रिटिशांच्या बऱ्या वाईटाचे आलेले कितीतरी अनुभव आणि सत्याग्रहाची चुणूक यात वाचायला मिळतात. अखेरच्या पाचव्या खंडात-स्वदेशीच्या नावाने चालणारी खादीची चळवळ, त्यावर होणारी टीका, धर्माचा खरा अर्थ, राष्ट्रीय सभा, अहिंसा, याविषयी गांधीजी सत्यता मांडतात.

            आज या पुस्तकाला जवळपास अठ्याऐशी वर्षे झालीत. पण त्यातले सत्य  वाचकाला निश्चितपणे आकर्षून घेते. लेखकाची  प्रामाणिकता सांगते व हा महात्मा आपल्या जवळ येतो, आपला होतो. आज सर्वदूर राजकीयदृष्ट्या प्रदूषित वातावरणात सर्व जागत्या भारतीयांनी गांधीजीना जाणून घ्यायचे असेल तर हे पुस्तक अवश्य वाचावे.

                                            ---------------------------------