🌹🌹चित्रपट गप्पा🌹🌹

             वर्षभरात पाहिलेल्या व दखल पात्र अशा तीन लघुपट-माहितीपटांचा अल्प परिचय मी इथे देत आहे. दोन समाजातील औपचारिक संबंध व मानवी संवेदना यांचे चित्रण करणारा ‘तिचं शहर होणं’ हा लघुपट, महाराष्ट्रातल्या लाखो कापड गिरणी कामगारांना देशोधडीला लावणाऱ्या ऐतेहासिक गिरणी कामगार संपाची आठवण जागविणारा 'आणखी एक मोहिंजोदाडो...' हा माहितीपट आणि स्वातंत्र्यपूर्व काळात तळमळीने कार्य केलेल्या राष्ट्रप्रेमी नेत्यांचे व कार्यकर्त्यांचे कर्तुत्व दाखवत आजचे वास्तव टिपणारा ‘वसुधैवकुटुंबकम’ हा माहितीपट,……

🌹तीन विशेष चित्रपट🌹

*आणखी एक मोहिंजोदाडो...*

                   जाणते चित्रपट अभ्यासक अशोक राणे यांच्यासह राजेश पेडणेकर व नितीन साळुंखे यांच्या संपूर्ण टीमने परिश्रम घेऊन सादर केलेल्या या माहितीपटाने गिरणी कामगार आणि गिरणगावाचे त्यावेळचे चित्र पुर्णतः डोळ्यासमोर उभे राहते.

                   यातील दृश्ये, संवाद तसेच आपल्या पुढे येणारे छोटे मोठे कलावंत, नेते, समाजसेवी व्यक्ती हे 'आतून' प्रेक्षकांशी बोलतात. ते बोलणे प्रभावी होते. यातील बहुतेक प्रसंग आठवणी स्वरूपातील असले तरी ते आपल्याला हळवे करतात. कितीतरी दिग्गज व्यक्तिमत्त्वे गिरणगावाने समाजाला दिली आहेत. हे जेवढे गौरवाचे आहे, तेवढीच टोचणी गिरणी कामगार देशोधडीला लागला त्याची आहे, हे वास्तव सांगणाऱ्या या माहितीपटाची आंतरराष्ट्रीय पातळीवर दखल घेतली गेली असुन काही पुरस्कारही प्राप्त झालेले आहेत.

*तिचं शहर होणं*

                    रसिका आगाशे या गुणी दिग्दर्शिकेचा हा चित्रपट नवख्या दिग्दर्शकाचा वाटत नाही. याचा विषय गंभीर आहे. गरिबांना जगण्यासाठी काहीही करावे, सोसावे लागते. समाजात सुखासीन जगणारे उच्चभ्रू लोक निर्धास्तपणे विलासी जगत आहेत. त्यांना कामापूरती गरीब लोकांची गरज लागते. एरव्ही गरिबांच्या सुख दुःखाशी यांना देणे घेणे नाही.

                    मात्र याला अपवादही आहेत. प्रामाणिकपणे गरीब व शोषित वर्गाच्या दुःखाला फुंकर घालणारी जिद्दी माणसं या समाजात आहेत, त्यांचे चित्र हा चित्रपट रेखाटतो.

                   यात अर्चना व तिचा नवरा यांच्यात छोटा पण महत्वाचा एक संवाद आहे. नवरा म्हणतो, ‘तुला राजकारण करायचेय ?’ त्यावर ती उत्तर देते, ‘मला समाजकारण करायचेय.’

                   चित्रपटाचे संगीत, तसेच कलापथकातील गीतं चित्रपटाच्या विषयाशी समर्पक वाटतात. कलावंतांच्या भूमिकाही छान आहेत.

*वसुधैव कुटुंबकम*

                   आनंद पटवर्धन हे संवेदनशील वृत्तीचे निर्माते-दिग्दर्शक असुन त्यांचे लघुपट- माहितीपट आंतरराष्ट्रीय पातळीवर गाजलेले आहेत. चित्रण करताना ते सत्ताधारी आणि स्वार्थी वृत्तीची चिरफाड करण्यात मागे पुढे न पहात नाहीत. त्यांच्या या कृतीचा धसका संबंधितांना बसत असल्याने आनंद पटवर्धन यांना नेहेमी वादाला सामोरे जावे लागत आहे. अशा धाडसी दिग्दर्शकाचा ‘वसुधैव कुटुंबकम’ प्रेक्षकांना थेट स्वातंत्र्यपूर्व काळात घेऊन जातो. महात्मा गाधीजींनी केलेला मिठाचा सत्याग्रह, १९४२ ची चले जाव चळवळ, देशाची फाळणी व त्यावेळेचे वातावरण ‘वसुधैव कुटुंबकम’ मध्ये दिसते.

                   स्वातंत्र्य मिळविण्याचा ध्यास घेतलेल्या महात्मा गांधीजींच्या अहिंसा चळवळीत घरादाराची पर्वा न करणाऱ्या कित्येक परिचित-अपरिचित स्वातंत्र्य सैनिकांचे स्वभावदर्शन ‘वसुधैव कुटुंबकम’ मध्ये दिसते. प्रामुख्याने पटवर्धन कुटुंबातील व्यक्ती वावरताना दिसतात. हे पूर्ण कुटुंबच स्वातंत्र्य चळवळीत सक्रिय होते. त्यावेळच्या पाकिस्तानात वास्तव्य असतानाच्या आठवणी ऐकताना मिळतात. उद्योगशिल व उच्च विद्याविभूषित असलेल्या पटवर्धन कुटुंबातील भावंडांचे निर्मळ प्रेम आणि निष्ठा पाहून प्रेक्षक हळवा होतो.

                    अहमदनगर येथील पटवर्धनांचा वाडा व कराचीमधील प्रासाद यात पाहायला मिळतात. पूर्वीपासून जाती भेद न पाळणारे देशप्रेमी पटवर्धन कुटूंब ‘वसुधैव कुटुंबकम’ हे नाव सार्थ करते. देशाच्या फाळणीला महात्मा गांधीच जबाबदार असल्याचा पूर्वीपासूनचा गैरसमज सर्वत्र आहे. प्रत्यक्षात तसे नव्हते. उलट ते फाळणीमुळे व्यथित झाले होते. याची प्रचिती हा माहितीपट पहाताना येते.

                   ‘वसुधैव कुटुंबकम’ मध्ये कोणीही कलावंत नाहीत. आहेत ती अस्सल माणसं आहेत.

                                  🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀