💐💐भटकंती मनसोक्त💐💐

           या आगळ्या भटकंतीमध्ये जलप्रवासात आमच्यावर आलेले जीवघेणे संकट व मुक्कामी भेटलेल्या एका मनस्वी अवलियाकडून अवगत झालेले ज्ञान-प्रबोधन, हे सारेच संस्मरणीय आहे………

💐सागरगड-सिद्धेश्वरची अध्यात्मिक सफर💐

          या सफरीवर आम्ही चौघेजण होतो. मुंबईतील भाऊच्या धक्क्यावरून लॉन्चने रेवस व पूढे बस किंवा टमटम रिक्षा पकडून पुढचा प्रवास करायचा होता.

               सागरगडला जाण्यासाठी अलिबागच्या अलीकडे असलेल्या खंडाळा गावी उतरावे लागते. तेथून चढणीच्या वाटेवर सिध्देश्वर आश्रम आहे.

               भाऊच्या धक्क्यावर आम्ही पोहोचलो तेव्हा कळले की काही आकस्मिक कारणाने रेवसला जाणारी लॉन्च सेवा तात्पुरती बंद झालीय ! त्यामुळे मोठी पंचाईत झाली. तेव्हा आम्ही पनवेलमार्गे अलिबागला जायचे ठरवले. एवढ्यात एका स्थानिक माणसाने माहिती दिली की येथुन मोरा धक्क्यावर जाण्यासाठी लॉन्च सेवा सुरु आहे. मोऱ्याहून उरणला रिक्षाने जाता येते. तेथून करंजामार्गे छोटया पडावातून रेवसही गाठता येते. मग आमचा पुढील प्रवास सुरू झाला.

                हा सारा प्रवास जास्त अंतराचा नव्हता. मात्र या प्रवासात सर्वांच्या जीवावर बेतायचा प्रसंग आला होता. प्रवाशांनी भरलेला पडाव वादळी लाटांमुळे हेलकावे खात होता ! बसलेले प्रवासी त्यामूळे घाबरायचे. पटकन ते उभे राहायचे. मग पडावाची लेव्हल बिघडायची. पडाव चालविणारा नावाडी वैतागला होता. आम्ही चौघे तर उभेच होतो. वादळी लाटा पाहून आमचे टेन्शन वाढू लागले. पडाव तिरका झाला की सारी माणसे टरकायची ! अशा परिस्थितीत पडाव रेवसच्या धक्क्यावर लागला तेव्हा सगळ्यांना हायसे वाटले !

                रेवसला हाशिवरेमार्गे अलिबागकडे जाणारी बस मिळाली. त्या बसने खंडाळा गाठले. तेथुन रात्री पौर्णिमेच्या चांदण्यात सिध्देश्वर आश्रमाची वाट धरली. वाटेत मस्तपैकी गप्पा झाल्या.

                सिद्धेश्वरला देवळात मुक्काम केला. दुसऱ्या दिवशी सकाळी चहा-नाष्टा उरकून सागरगडावर निघालो. वाटेत सुकलेली बोरं, अळू, जांभळे, करवंदे भरपूर खायला मिळाली. गडावर आल्हाददायक वातावरण होते. त्यामुळे आमचा उत्साह वाढला.

                छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पदस्पर्शाने पुनीत झालेल्या या ऐतेहासिक टेहेळणी किल्ल्यावर आदिलशहा, मोगल, सिद्धी, पोर्तुगीज, इंग्रज आणि मराठे, अशा साऱ्यांनी वेळोवेळी राज्य केलेय. सागरगड प्रशस्त असला, तरी वर वास्तू-अवशेष फारसे नाहीत. दूरवर दिसणारा एक सुळका मात्र लक्ष वेधून घेतो.

                आम्ही दुपारी गडावरच डाळ-भाताचा छान स्वयंपाक केला. सर्वत्र भटकण्यात संध्याकाळ झाली. मग परतीची वाट धरली आणि सिद्धेश्वराच्या देवळात परतलो.

                 देवळालगत एक आश्रम आहे. त्या ठिकाणी एक सुशिक्षित प्रौढ गृहस्थ राहतात, अशी माहिती मिळाली होती. आम्ही त्यांची भेट घेतली. आदराने त्यांना बाबा संबोधून नमस्कार केला. आमचा परिचयही करून दिला. देवळातील आमच्या मुक्कामाची माहिती त्यांना दिली. ते आमच्याशी जिव्हाळ्याने बोलले. काही मदत लागली तर सांगा म्हणाले. नंतर भेटायला या असेही सांगीतले.

               जेवण खाणे आटोपल्यावर आम्ही परत आश्रमात आलो. मग बाबा आमच्याशी बोलू लागले…….

              ‘ या आश्रमात येऊन मला जेमतेम वर्ष झालं असेल. आमची डोंबिवलीत जागा आहे. पुर्वी मी बुश कंपनीत कामाला होतो. टाळेबंदी झाली आणि नोकरी गेली. मुलीचे लग्न झाले. त्यानंतर कुटुंबाचा पाश सोडून इथे आश्रमात राहायला आलो. इथल्या एकांती व शांत परिसरात मला चांगली साधना करता येते, मनःशांतीही मिळतेय. पुर्वी मी नास्तिक होतो. आता देवपूजा, दिवा-बत्ती श्रद्धेने करतोय ! आयुष्यात इतके धक्के बसलेत, वाईट अनुभव आलेत की मला आस्तिक व्हावे लागलेय ! ’

              ‘ गुळवणी महाराजांच्या पंथाचे विचार मला पटतात. त्यांनी दिलेला मार्ग अनुसरावासा वाटतो. मात्र अजून पुढचे निर्णय मी घेतलेले नाहीत. ही साधना, हे एकटेपण, भगवी कफनी, साधुंसारखे राहाणे…यात कायम राहावे की नाही हे अजून ठरविलेले नाही. अगोदरचे पाश पटकन तुटणार नाहीत. त्यामुळे अजून निश्चय होत नाही ! ’

                बोलण्याच्या ओघात ‘साद देती हिमशिखरे ‘ या प्रधानांच्या अध्यात्म विषयावरील प्रसिध्द पुस्तकाचा विषय निघाला. बाबा म्हणाले, ‘ मी वाचलेय ते पुस्तक. उत्कृष्ट आहे. या पुस्तकाची पारायणे केली तर आपल्याला खूप काही गवसेल. त्या पुस्तकात लेखकाने शंकर महाराजांच्या अध्यात्मिक व्यासंगाविषयी लिहिले आहे. एवढे शिकलेले असून लेखक अध्त्याम्याच्या मार्गास का लागले ? ’ हा बाबांचा प्रश्न होता.

                मग विषय श्रद्धा व भोंदूगिरीवर आला. ‘ कर्जतला एक ब्राह्मण समाजाचे गृहस्थ वैद्यकी करायचे. फार प्रसिद्द व्यक्ती होती. माणसाची नाडी पाहून रोगाचे पक्के निदान ते करीत. नंतर औषधाच्या पुड्या देत. रोग्याला हमखास गुण यायचा. रोजचा एक ठराविक कोटा असायचा त्यांचा. तेवढे पेशंट्स झाले की काम बंद ! ते वैद्य पैसे पण जास्त घेत नव्हते. फक्त सात रुपये घेत ! ते एका दान पेटीत स्वतः टाकायचे. त्या वैद्याकडे एक तऱ्हेची सिद्धी होती. ते निर्लोभी होते.’

                पुरंदर किल्ल्यावरील धनगर अवलियाचा विषयही निघाला. रोग्याच्या हाताचा ठसा असलेला कागद बघुन तो औषध द्यायचा ! फक्त सोबत कॅन न्यावा लागे. भारतभरातील लोक त्या अवलियाकडे औषधासाठी पुरंदर किल्ल्यावर जायचे ! त्याची फी देखील मामुली होती. इंदिरा गांधींना सुद्दा त्याने औषध दिले होते ! बाबांना हा अवलिया सिद्द पुरुष वाटतो. ‘ त्याच्या औषधाला गुण कसा येतो ? गर्दी करणारे हजारो लोक काय वेडे आहेत ? त्याच मुळ्या वनस्पती तो सर्वांना देतो. म्हणजे कर्जतच्या वैद्याप्रमाणे या अवलियाकडेही सिद्धी आहे ना. मात्र अशा लोकांविरुध्द अंधश्रद्दा निर्मूलन करणारे बोंब मारतात. त्यांना भोंदू समजतात ! अहो, भोंदू नाहीत कोठे ? भामट्या भोंदूना चांगली शिक्षा करा ना. पण ही चांगली माणसे पैशाला हपापलेली नाहीत, मग त्यांच्याविषयी शंका का घेतली जाते ? कर्जतच्या वैद्यांनी एवढा धंदा केला. पण त्यांचा बंगला शेवटपर्यंत झाला नाही. ते शेवटी जुन्या घरातच रहात होते. त्यांची वैद्यकी पैसे घेण्यासाठी नव्हतीच मुळी. त्यांची ती सेवासाधना होती.’

                 बाबांनी पूढे सांगितले, ‘ प्रधानांच्या पुस्तकात उल्लेखलेल्या शंकर महाराजांची समाधी पुण्यातील खडकी जवळ आहे. तेथे लोक नवस बोलतात. काय बोलतात माहिती आहे ? सिगारेट देऊ म्हणून ! कारण शंकर महाराज सिगारेट प्रेमी होते.’ हे सारे ऐकताना विस्मय वाटत होता.

                 आमचा एक सवंगडी बाबांना म्हणाला, ‘ बाबा, मला एक सांगा, आपण चांगल्या वातावरणात राहातो, वावरतो, चांगले काही वाचतो, नामस्मरण करतो, जपतप देखील करतो. मात्र बऱ्याचदा आपले मन एकाग्र होत नाही. कधी नको ते विचार मनात येतात. हे का होते ? कथा, कादंबऱ्या वाचताना कसे आपण मन लावून वाचतो ? अगदी गढून जातो त्यात ! पण चिंतन, मनन करताना नेमके उलट कसे घडते ? ’

                 बाबांनी यावर उत्तर दिले, ‘ अहो, असेच होणार. मनात नेहेमी चंचल आणि वाईट विचार येत राहतात. कारण आपण त्यात बुडालेले असतो. त्यातून स्वच्छ होऊन बाहेर येताना एकाच टप्प्यात चांगला परिणाम होत नाही. तो हळूहळू होत असतो. एवढे चंचल व वाईट विचार मनातून लगेच कसे बरे निघून जातील ? चांगल्याशी ते झटापट करणारच की ! वाईटाला सरावलेले मन लगेच परावर्तित होणार नाही. हळूहळू त्यात बदल होणार. तेव्हा मनाचा कल घेत घेत सारे झाले पाहिजे. उगीच बळजबरी बरी नव्हे.’

                उत्तररात्र सरत आली तरी आमच्या गप्पा काही संपेनात. बाबाही निवांतपणे आमच्याशी बोलत राहिले. शेवटी आमचे डोळे पेंगाळू लागल्यावर बाबांना नमस्कार करून आम्ही त्यांचा निरोप घेतला व देवळात मुक्कामाला आलो.

                इथे सांगायची महत्वाची गोष्ट म्हणजे सागरगड भटकण्यापेक्षा आम्ही साधना, मनःशांती आणि अद्भूत सिध्दी या त्रिकालचक्रात भटकत राहिलो.

                पण हे देखील मान्य करायला हवेय, की बाबांनी दिलेले ज्ञान बहुमोल होते, त्यातले काही चांगले आपण वेचून घेतले तर ते अनाठायी जाणार नाही.

                                                       ::::::::::::::::::::