💐💐स्वर्गस्थ💐💐

         तरुण वयात नोकरी मिळाली व त्यात स्थिरावले की लग्न करायचे वेध लागतात.  तत्पूर्वी स्वतःचे छोटेसे का होईना, हक्काचे घर मात्र  असावे लागते. हे सहज सोप्पे नसते. विचारपूर्वक  नियोजन करून त्यासाठी पूर्व तयारी करावी लागते. घाई घाई करून कुठेतरी संसार  थाटायचा नसतो, नाहीतर पुढे अनेक समस्या निर्माण होतात.

            एवढे सांगायचे कारण म्हणजे मला घर घेण्यासाठी फारशी फरफट करावी लागली नाही. माझ्यासारख्या गरजू तरुणांच्या मागे त्यावेळी स्वर्गीय मृणालताई अन् बाबुराव सामंत(प.बा.सामंत) या समाजवादी विचासरणीच्या प्रामाणिक व लढवय्या  लोकनेत्यांचे भक्कम पाठबळ उभे होते.

           शहरी भागात असलेल्या मोकळ्या जमिनी नागरी कमाल जमीन धारणा कायद्यान्वये (यू. एल. सी. ॲक्ट) सरकारने गरजू लोकांना निवासासाठी द्यायला हव्यात याकरीता मोठी चळवळ या नेत्यांनी उभारली. शहरातल्या मोकळ्या जमिनींवर बिल्डरांचा पूर्वीपासून  डोळा होता. त्याला साथ देणारी शासकीय यंत्रणा व लोभी राजकारणी यांचे विरोधात जनआंदोलन शांततेच्या मार्गाने उभे राहिले. ते निर्धाराने यशस्वी करून दाखविले मृणालताई अन् बाबुराव सामंत यांनी.  हे दोन्ही दिग्गज नेते आज हयात नाहीत. २००९ मध्ये बाबुराव सामंतांचे निधन झाले आणि  मृणालताई २०१२ साली जुलै महिन्यात १७ तारखेला गेल्या.

           आज  मृणालताई यांचे स्मरण करताना त्यावेळच्या काही आठवणीही जाग्या झाल्यात……………

 

💐पाणीवाली बाई : मृणालताई💐

            

         पाणी, घर, अन्न, आरोग्य, आणि  इतर  समस्या सातत्याने समोर आल्या की सर्वसामान्य जनमानस अस्वस्थ होते. अशावेळी संवेदनशील समाजसेवी व्यक्तीही गप्प रहात नाही. अन्यायाविरुध्द ती दाद मागते.

         मृणालताई अशाच  संवेदनशील नेत्या होत्या.  अभ्यासू, निगर्वी अन् स्पष्टवक्तेपणा ही त्यांची वैशिष्ट्यं होती. त्यांचेकडे संघटन कौशल्य होते. त्यांची भाषणं लोकं लक्षपूर्वक ऐकत. त्यातले सत्य, अन्यायाची चीड  व लढण्याचा निर्धार जनतेला प्रभावित करत होता.

         मृणालताईंकडे तेव्हढ्याच ताकदीचे सहकारी नेते, कार्यकर्ते अन् हजारो माणसांचं बळ होते. यामुळेच त्यांनी जेवढी जनआंदोलने उभारली ती सर्व यशस्वी झाली. पद व सत्तेला कधीही न हपापलेल्या या विदुशीला राज्यातले तसेच केंद्रातले अधिकारी, मंत्रीगण नेहेमी वचकून असत.                  

           असेच कार्यरत असलेल्या गोरेगांवच्या मृणालताई वसईला नातेवाईकांकडे विश्रांतीसाठी गेल्या होत्या. तेथेच त्यांची तब्येत बिघडली व  त्यांचे दुःखद निधन झाले.

           महाराष्ट्रातील हजारो गरीब कुटुंबाच्या त्या लाडक्या ताई होत्या. आपल्या घरातील ज्येष्ठ व्यक्ती गेली की जो धक्का बसतो तसाच धक्का साऱ्यांना बसला. दुसऱ्या दिवशी सकाळी  गोरेगावला त्यांच्या निवासस्थानी लांबून लांबून आलेली शोकमग्न माणसे जमा झाली.

           केशव गोरे स्मारक ट्रस्ट ही प्रसिध्द सामाजिक संस्था गोरेगांव येथे कार्यरत आहे. त्या ठिकाणी ताईंचे पार्थिव आणल्यानंतर तेथूनच त्यांची अंत्ययात्रा निघाली. ताईंनी सर्वसामान्य जनतेला आपले कुटुंब समजून  जिव्हाळा लावला होता, त्यांच्या समस्या सोडविल्या होत्या. ही सारी माणसं शोकमग्न अवस्थेत अंत्ययात्रेमध्ये सहभागी झाली होती. विविध राजकीय पक्षांचे नेते, कार्यकर्ते, शासकीय  मंत्री, अधिकारी वर्गदेखील यावेळी  हजर होते.

          ‘ अमर रहे अमर रहे, मृणालताई अमर रहे, पाणीवाली बाई अमर रहे, घरवाली बाई अमर रहे, जबतक सूरज चांद रहेगा………….….अशा जोरदार घोषणा देत भव्य अंत्ययात्रा दुपारी दोनच्या सुमारास ओशिवरा स्मशानभूमीमध्ये पोहोचली.  त्यांचे अंत्यसंस्कार शासकीय इतमामात झाले. अंत्यसंस्काराच्या वेळी पोलिसांनी हवेत बंदुकीच्या फैरी झाडल्या व जाहीर  मानवंदना दिली.

           अंत्ययात्रेत इतर सहकाऱ्यांसह  चालत असताना माझे मन सारखे वीस – पंचवीस वर्षे मागे जात होते. मृणाल ताई व प. बा. सामंत यांच्या आंदोलनामुळेच  आपल्याला हक्काचे घर मिळालेय. साध्या पत्र्याच्या चाळीत आपण  राहायचो. इमारतीमध्ये ब्लॉक घ्यायची आपली ऐपत नव्हती. पण यू. एल. सी. ॲक्टचा आधार घेऊन समाजवादी मंचाच्या बॅनरखाली या प्रामाणिक नेत्यांनी मोठे आंदोलन उभारुन ते यशस्वी केले. त्या आंदोलनाचे फलित म्हणून ६२ एकर  जमीन सरकारकडून प्राप्त झाली. या रेचळवळीचे रूपांतर नंतर नागरी निवारा परिषद प्रकल्पात झाले.

           आज शंभरहून अधिक इमारतींचे मोठे निवासी संकुल गोरेगाव पूर्वेला उभे राहिलेय. त्यालाही वीस वर्षे उलटून गेलीत. आपल्या सारख्या कित्येक कुटुंबांना कायमचा निवारा या संकुलात मिळालाय.

           दुर्दैवाने आज प्रकल्पाचे विश्वस्त आणि काही सभासद-संस्थांमध्ये  वाद निर्माण झाले आहेत. संकुलातील वातावरण त्यामुळे गढुळले गेले  आहे. त्यावेळचे मान्यवर नेते  आज हयात नाहीत व आहेत ते फारसे   विश्वासार्ह नाहीत.

           मात्र  आपल्यासह इतरांना कायमचा निवारा देण्याचे सगळे  श्रेय हे स्वर्गीय  मृणालताई अन् बाबुराव सामंत या थोर नेत्यांचेच आहे, हे सर्वमान्य आहे. त्याबद्दल आपण सदैव  त्यांचे ऋणी आहोत.           

           सर्वसामान्यांना अन्यायाविरुद्द लढण्यास प्रेरणा देणाऱ्या स्वर्गस्थ मृणालताई  यांच्या स्मृतीला माझे विनम्र अभिवादन.

                                                  ::::::::::::::::::::::::::::::;