💐💐मित्रांगण💐💐

              माझ्या मित्रांगणामध्ये मैत्रीचा असा निर्मळ झरा आहे, की  ज्यात अनेक मित्रगण सुखनैव राहात आहेत,  वाहात आहेत. या झऱ्यात एकमेकांना आम्ही अडचणीच्या काळात प्रवाही ठेवत आहोत. त्यामुळे आमचे ऋणानुबंध कायम टिकून आहेत.  

                   या मित्रांगणात एका मित्राला त्याच्या स्नेह परिवाराकडून नुकताच मिळालेला आगळा अनुभव व घडलेली दुर्दैवी घटना ऐकल्यावर माझे मन काहीसे अस्वस्थ झाले.

                   ही अस्वस्थता आमच्यात झालेल्या संवादांसह मी येथे व्यक्त करीत आहे………..

💐मैत्री  की  व्यवहार ?

                   हा जवळपास तीस वर्षांपासून माझा मित्र आहे. वयाने थोडा ज्युनिअर असला, तरी आमच्या मैत्रीत मोकळेपणा आहे. दोघांच्या व्यवहारात देवाण घेवाण होऊन देखील संबंध आजही चांगले टिकून आहेत.

                  या मित्राने एका कुटुंबाकडून त्याच्या स्वभावाचा कसा गैरफायदा घेतला जातोय, याची हकीकत मला ऐकवली.

                  एका प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्री एक महिला कीर्तनकार महाराज राहातात. त्या व त्यांचे कुटुंबिय मित्राच्या चांगले परिचयातील आहेत. या महाराज महाराष्ट्रभर कीर्तन, प्रवचन करीत फिरत असतात. त्यांची मुलगीही गावोगावी जाऊन चांगले कीर्तन करते.

                  माझा मित्र पूर्वी त्या क्षेत्री असलेल्या बँकेत कामाला होता. त्यावेळी याची-त्यांची ओळख झाली असावी.  या ओळखीतून काही प्रसंगी त्या कुटुंबातील माणसे आर्थिक अडचणीत असताना त्यांना माणुसकीच्या नात्याने मित्राने काही हजारांची रक्कम कर्जाऊ म्हणून दिलीय.

                  काही महिन्यांपूर्वी मित्राच्या आईचे दुःखद निधन झाले. तीच्या धार्मिक विधींनंतर, पुरोहितांच्या सूचनेवरून हा मित्र दान-दक्षिणा करण्यास गेल्या महिन्यात त्या क्षेत्री जाऊन आला. त्यावेळी त्या ठिकाणी जी एक ट्रॅजेडी घडली ती त्याने मला ऐकवली -

                  त्या कुटुंबाच्या घरी मित्र ठरल्याप्रमाणे दाखल झाला. तेथे आलेल्या भिक्षुक ब्राम्हणांना मित्राने आईची स्मृती म्हणून यथाशक्ती देणगी, दक्षिणा आणि शिधा दिली. त्यांचे आशीर्वाद घेतले. नंतर तो विश्रांतीसाठी एका खोलीत थांबला होता.  

                  त्यावेळी अचानक घरात आरडाओरड करून कीर्तनकार महाराजांच्या सुनेने सर्वांना खाली बोलावून घेतले. खालच्या एका बंद खोलीमध्ये तीचा नवरा विषाची बाटली प्राशन करून देवाचा मोठमोठ्याने धावा करीत रडत होता !

                   खोलीत तो एकटाच होता. त्याच्या अंगावर एकही कापड नव्हते ! छोट्याशा मोरीत आडव्या तिडव्या अवस्थेत तो डोक्यावर पाणी मारीत होता. दरवाजाला आतून कडीही घातली होती त्याने.

                   सुनेने साऱ्यांना तेथे बोलावून घेतल्यावर जोर लावून त्या खोलीचा दरवाजा उघडण्यात आला, तेव्हा सर्वांनी ते दुर्दैवी दृश्य बघितले. मग काही पुरुष मंडळी त्याच्यापाशी गेली. कसेबसे अंगावर कपडे चढवले त्याला. लगेच जवळच्या हॉस्पिटलमध्येही नेले उपचारासाठी.

                   हा माणूस फौजी होता. हल्लीच फ्रंटवर जाऊन याने ड्युटी बजावली होती, असेही मित्राला कळले. मात्र  ही सिरीयस केस असल्याने रीतसर पोलीस तक्रार झाली. त्याचा सगळीकडे बोभाटा झाला. आयसीयूमध्ये उपचारही सुरू  झाले. 

                  ही घटना घडली त्या दिवशी माझ्या मित्राने त्याच्या परीने धावाधाव केली. पण त्या कुटुंबाने आग्रह करून मित्राला तेथून निघण्यास सांगितले. मित्र नाईलाजाने तेथून निघाला व घरी परतला.

                  नंतर मित्राने खुशाली विचारण्यासाठी त्या परिवारास फोन केला तेव्हा तो माणूस बरा झाला असल्याचे समजले.

                  दरम्यान, एकदा त्या कुटुंबातील एकाने मित्राकडे काही हजारांची गरज असल्याचे सांगून पैसे मागितले. पूर्वी दिलेली कर्जाऊ रक्कम अद्यापी परत मिळालेली नसल्याने मित्र यावेळी सावध होता. त्याने फोनवर ‘ नंतर पाहातो, नंतर सांगतो, ‘ असे उत्तर दिले. मग वॉट्सअपवर मित्राला मेसेज येणे सुरू झाले.

                  आता मित्राने त्यांच्याशी संपर्क कमी केला आहे. तरी ते कुटुंब वॉट्सअपवरून वेगवेगळे शब्द लिहून याला इमोशनल करण्याचे प्रयत्न करीत आहे.  

                  ही सारी माहिती मित्राने ऐकवल्यावर, काही गोष्टी त्याला सांगणे मला आवश्यक वाटले. अर्थात, ही त्याची खासगी बाब असल्याने, त्याने काय करावे, कसे करावे व कोणाशी किती संबंध ठेवावेत किंवा ठेऊ नयेत हे सांगायचा अधिकार आपल्याला नाही. पण मैत्रीच्या नात्याने काही गोष्टी त्याला सांगितल्यात.

                  ‘ या जगात समोरचा माणूस नीट पारखून घ्यावा लागतो. अगोदर अशी माणसे नीट ओळखावीत. ती  प्रामाणिक असल्याची खात्री पटली की नंतरच आपण आपला मदतीचा हात पुढे करावा. आपण जे देतोय ते सत्पात्री असावे. नाहीतर त्याला काही अर्थ राहात नाही ‘.

                   ‘ हे कलियुग आहे, आपल्याला येथे अशी माणसे जास्त भेटतात. त्यातून चांगली माणसे आपल्याला  शोधायची असतात ‘.

                   सुप्रसिद्ध कीर्तन-प्रवचनकार बाबा महाराज यांची प्रवचन-कीर्तने आपल्या मोबाईलमध्ये संग्रही असून ती मी नेहेमी ऐकतो. त्यातून चांगले विचार मला ऐकायला मिळतात. ते उदाहरण देऊन मित्राला सांगितले की, ‘ तू रामासारखा नको राहुस, अशाने लोक तुझा गैरफायदा घेतील. श्रीरामाला सगळेच चांगले व निर्मळ दिसत होते. श्रीकृष्ण मात्र चतुर होता. तो जसा वागायचा, तसा तू वाग. श्रीकृष्णाने शत्रूला दयामाया न दाखवता ‘ जशास तसे ‘ वागून धडा शिकवलाय ‘.

                 ‘ आपण रामाचे नामस्मरण करताना ‘रामकृष्ण हरी’ म्हणतो, त्यात राम आहे तसा कृष्णदेखील आहे. कारण, आपल्याला दोघांचेही विचार हवे आहेत ‘. मित्राला हे म्हणणे कितपत पटले माहीत नाही.

                 मित्राने त्या कुटुंबाच्या खर्चिक सवयीविषयी आणखीही माहिती दिली. ‘ नेहेमी कर्ज घ्यायची त्यांना सवय आहे. मात्र कर्जफेड करायची विशेष फिकीर नाही. म्हणून मी त्यांच्यापासून थोडे लांब राहण्याचे ठरवलेय ’.

                  व्यवहारामुळे या मित्राशी आपले संबंध कधी बिघडले नाहीत. याचे कारण आमच्या मैत्रीत प्रामाणिकपणा आहे. आपण आणखी एका मित्राशी कसा व्यवहार केलाय व आज त्याच्याशी आपले संबंध कसे चांगले टिकून आहेत, याची माहितीही या मित्राला दिलीय. तरी देखील त्याने काय ते ठरवावे, ते योग्य राहील.

                  हा लेख संपविताना मित्राकडून मिळालेली आणखी एक माहिती तुम्हाला सांगायचीय-

                 ‘ त्या ‘ कुटुंबाने महाराजांच्या वयाचा अमृतमहोत्सव दणक्यात साजरा करायचे ठरवलेय. या महोत्सवात ‘तुला’ समारंभ, महापूजा व विशेष कीर्तन, अशा कार्यक्रमांची रेलचेल आहे ! आमच्या मित्राला त्यांचे सचित्र आमंत्रण   प्राप्त झालेय !

                  आता बोला, कुठली मैत्री अन कुठला व्यवहार ?

                  

                                                   ::::::::::::::::::::::::::