💐समाज संवेदना💐

 💐समाज संवेदना💐               

                        पालिकेकडून दैनंदिन पाणीपुरवठा होताना लोकांवर अन्याय होतो व त्यात जास्त झळ बसते ती महिला वर्गाला. या समस्येवर वाचा फोडून जोरदार आंदोलन करणाऱ्या ‘ पाणीवाल्या बाई ‘ मृणालताई गोरे. त्यांच्या सहकारी कमलताई देसाई. राजकारणी लोकांच्या भ्रष्ट्राचारावर बारीक लक्ष ठेवून त्यांना स्पष्ट शब्दांत जाब विचारणारे  प.बा. म्हणजेच बाबुराव सामंत. समाजवादी चळवळीत स्वतःला कायम झोकून देणारे वसंत शिराळी, नेवरेकर, नाखरेकर,  ही सारी दिग्गज मंडळीं एकत्र आली व त्यांनी स्वर्गीय केशव गोरे यांच्या समाजकार्याची स्मृती जपावी म्हणून ‘ केशव गोरे स्मारक ट्रस्ट ‘ ही सेवाभावी संस्था मुंबईतील गोरेगाव उपनगरात स्थापन केली. आजही ही संस्था शालेय शिक्षण, आरोग्य केंद्र, कायद्याची माहिती व सल्ला, महिलांना आधार-मार्गदर्शन, ग्रंथालय, तसेच व्याख्यानमाला, असे कितीतरी  चांगले उपक्रम राबवून नागरिकांचे प्रश्न सोडवीत समाज प्रबोधन करीत आहे.

                      याच समाजसेवी नेतेमंडळीनी  शहरातील हजारो गरजू बांधवाना एकत्र आणले आणि नागरी कमाल जमीन धारणा कायद्याच्या आधारे त्यांना हक्काचा निवारा मिळावा, म्हणून एक मोठी चळवळ उभी केली. तीचे नाव होते-नागरी निवारा परिषद. शहरी गरजूंना बळ देणाऱ्या या चळवळीचे खंबीर नेतृत्व होते मृणालताई गोरे-प.बा. सामंत यांच्याकडे. या चळवळीच्या यशातून मुंबईतील गोरेगाव उपनगरात एक भव्य असा निवारा प्रकल्प उभा राहिलाय. हजारो कुटुंबे आज ‘ नानिप निवासी संकुला’ त राहात आहेत.

                     आयुष्यभर संघर्ष केलेल्या प.बा. सामंतांचे दुःखद निधन सन २००९ मध्ये झाले. त्यांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी ‘ संघर्ष पुरस्कार ’ केशव गोरे स्मारक ट्रस्टच्या वतीने जाहीर समारंभ आयोजित करून दिला जातो.

                    सन २०११ मध्ये हा संघर्ष पुरस्कार, चंद्रपूर येथील मागास भागातील  आदिवासी बांधवांसाठी आपले आयुष्य वेचणारी पश्चिम बंगालची एक तरुणी ‘ पारोलीता गोस्वामी हीला प्रदान करण्यात आला होता.

                    या व्रतस्थ तरुणीच्या समाजकार्याविषयी हे दोन शब्द ………………..

💐समाजसेवी पारोलीता गोस्वामी💐

                   चंद्रपूर जिल्हा हा महाराष्ट्रातला एक मागास व आदिवासीबहुल जिल्हा आहे. येथे दोन चार मोठे विद्युत प्रकल्प, कोळसा खनिजांच्या खाणी, घनदाट नैसर्गिक जंगल, या जमेच्या बाजू असूनही अत्यंत हलाखीच्या स्थितीत दीन दुबळे आदिवासी राहात आहेत. दारूचे व्यसन त्यांचा ताण हलका करते. मात्र यात कुटुंबातील महिलांची मोठी कुतरओढ होते. पैसेवाले कंत्राटदार, जमीनदार, उद्योजक आणि शासनकर्ते, पोलीस तसेच राजकारण्यांच्या मदतीने गरीब आदिवासींची  पिळवणूक होते. या अन्यायाविरुद्ध दाद मागणारी पारोलीता गोस्वामी.

               ही तरुणी (वय पन्नाशी उलटलेले) मूळ पश्चिम बंगालची. ही व्यवसायाने वकील. वृत्ती अभ्यासू व आक्रमक स्वभाव. बंगाली ढंगात मराठी बोलणाऱ्या पारोलीताने  आत्मविश्वासाने स्थानिक आदिवासींना एकत्र केले आणि चळवळ उभारली. प्रारंभी तीला वाईट अनुभव आले. पण तीच्यातला प्रामाणिकपणा पाहून महिलांनी तीला सक्रिय साथ दिली. आदिवासींच्या गाव-वस्तीतील दारुबंदीला राजकारण्यांनी मोठा विरोध केला. मग कोर्टाच्या केसेस सुरू झाल्या. परंतु पारोलीता जिद्दीने लढत राहिली.

                   अन्यायग्रस्त आदिवासी बांधवांचे आणि गरजू महिलांचे कितीतरी  प्रश्न तीने पुढाकार घेवून सोडवलेत. पार राज्यशासनाच्या उच्च अधिकाऱ्यांपासून ते गृह मंत्र्यांपर्यंत धडक देत ती सकारात्मक काम करीत राहिली. तीच्या संस्थेचे नाव ‘ श्रमिक एल्गार ‘. या संस्थेत शीघ्र काव्य करणारा तरुण आहे. वयस्कर असूनही कडक भाषेत शासकीय अधिकाऱ्यांना घाबरवणारी म्हातारी माणसे आहेत. घाणेरड्या राजकारणी पुढाऱ्यांना जरब बसविणारी तरुण मंडळीदेखील आहेत. ही सारी पारोलीता गोस्वामीच्या श्रमिक एल्गारची ठेव आहे. कट्टर मराठीवाद्यांना हेवा वाटावा, असे कार्य पारोलीताने महाराष्ट्रात केलेय. 

                  अर्थात, तीच्या या सत्कार्याला म्हणावी तशी प्रसिद्धी मिळाली नाही. त्यामुळे ती मीडियावर आणि   मोठ्या पत्रकारांवर नाराज होती. मात्र तीच्याच म्हणण्याप्रमाणे, मोठे पेपर्स तरी कोठे येतात नियमितपणे त्यांच्या जिल्ह्यात ? आणि असे पेपर्स वाचतात तरी कितीजण !

                  पारोलीता गोस्वामीसारख्या अप्रकाशित पण प्रामाणिक नेत्यांना ‘ संघर्ष पुरस्कार ‘  मिळणे योग्यच आहे. समाजातल्या गोरगरीब आदिवासींच्या समस्या जाणून व त्यांच्यामध्ये प्रामाणिकपणे कार्यरत राहून एकजीव होणारी अशी संवेदनशीलता आपल्या समाजात वाढायला हवीय.

 

                                                                       ::::::::::::::::::::::