💐इतिहासात💐

💐इतिहासात💐

                     

                 कर्तुत्ववान अशा शिवप्रभूंची प्रेरणा-शक्ती घेऊन पुढे निघालेले छत्रपती संभाजी यांचा स्मृतिदिन ११ मार्च रोजी आहे. त्यांचे पुण्यस्मरण करताना आतून-बाहेरून होणारे दुःख येथे मांडायचे नाहीये. तर आपल्या स्वराज्याचे सुराज्य करण्यासाठी निष्ठा, शिस्त आणि धाडस या तीन महत्वाच्या गोष्टी फक्त राजासाठी नव्हे तर प्रजेसाठी तसेच सेवकांसाठीही तेवढ्याच महत्वाच्या ठरतात हे मी थोडक्यात सांगत आहे.....................

💐छत्रपती संभाजी-फक्त  राजे ?  नव्हे, एक कर्तुत्ववान छावा..........

                     

                   छत्रपती शिवरायांना मानणाऱ्या प्रत्येक स्वराज्याभिमानी माणसाच्या  हृदयात महाराजांचा शूर छावा छत्रपती शंभुराजे देखील आदरस्थानी असायला हवेत. आज मुंबई आणि महाराष्ट्रात एका टि. व्ही.चॅनेलवर या राजांची कर्तृत्व गाथा दाखविली जातेय.

                  ही मालिका घरोघरी पाहिली जातेय. शंभुराजांच्या आयुष्यात आलेली कित्येक संकटं त्यांनी इमानी, साहसी व जीवावर उदार असलेल्या शूरवीरांच्या मदतीने कशी जिकिरीने परताऊन लावली आहेत व परतावत आहेत, हे सर्व आपण पाहात आहोत. शिवरायांनी विश्वासू अन साहसी मावळ्यांच्या साहाय्याने उभे केलेले स्वराज्य अंतर्गत भेदी व स्वार्थी आप्त कसे उधळवून लावण्याचा प्रयत्न करत आहेत, हे देखील आपण या मालिकेत पाहात आहोत. हे सगळे नाट्यमय व रंजक असले तरी ते वास्तव आहे. मन चिंतीत करणारे आहे.

                  पण  हे  पाहिल्यानंतर,प्रत्येक स्वराज्यप्रेमी माणसाच्या मनामध्ये या मराठेशाहीच्या इतिहासाचे वाचन करायची उर्मी जागी व्हायला हवी. वाचलेला इतिहास नीट अभ्यासायला हवा. त्याचप्रमाणे, या शूर पिता-पुत्रांनी उत्तुंग आणि दुर्गम गिरीदुर्गांचे केवढे अफाट स्वराज्य उभे केले व सांभाळले होते, अशा ऐतेहासिक दुर्गांचे दर्शन घ्यायला हवेय. विशेषतः त्यांचे जन्मस्थान किल्ले पुरंदर, यश-अपयशाची  स्मृती जागविणारा रायगड, स्वराज्य शत्रू  औरंगजेब याच्या शिपायांनी राजांना जेरबंद केले, ते  कोकणातील कसबा-शृंगारपूर(संगमेश्वर), शेवटी हालहाल करून त्यांच्या देहाची विटंबना केली ते-वढू तुळापूर, ही ठिकाणे अवश्य बघायला हवीत.

                  शंभुराजांविषयी मला सु.ग.शेवडे, वसंत कानेटकर, शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे, या जाणकार लेखकांच्या पुस्तकांचे वाचन उपयोगी ठरत आहे.  वेळोवेळी वाचली जाणारी वर्तमानपत्रातील यासंबंधीत विषयावरील लेखही मी जाणून घेत आहे. 

                  शेवडे यांचे छोटेसे पुस्तक शंभूराजांच्या जन्मा पासून मृत्यूपर्यंत अगदी व्यवस्थित माहिती देते. तर शिवशाहीरांनी शहाजीराजांपासून ते राजाराम राजे यांचेपर्यंतची सर्व कारकिर्द ओघवत्या शैलीत शब्दबद्ध  केलेली आहे. नाटककार वसंत कानेटकरांनी ' इथे ओशाळला मृत्यू ' हे शंभुराजे किती तडफदार अन साहसी होते याचे दर्शन घडविणारे व शेवटी सर्वाना अस्वस्थ करणारे ऐतेहासिक नाटक लिहिलेय. इतरही लेखन शंभूराजाना आणखी जाणून घ्यायला उपयुक्त ठरणार आहे. 

                  मात्र आपण असा कर्तुत्ववान छावा देवासमान मानतो, तेव्हा तोही एक माणूस आहे, त्याचेही काही गुण-दोष इतिहासामध्ये नोंदले गेले आहेत. त्याची सत्यासत्यता आपण नीट पडताळून पाहिली पाहिजे. अन्यथा पराक्रमी आणि कर्तुत्ववानांची दोषांची बाजूच सर्वांसमोर येत राहील. आणि त्यांच्या पराक्रमाला डाग लागेल. वसंत कानेटकरांनी आपल्या नाटकात व्यवस्थित अभ्यास करून शंभूराजांच्या पराक्रमाला चांगला न्याय मिळवून दिलेला आहे, असे माझे प्रामाणिक मत आहे.

                 अशा या शौर्यवान शंभुराजाना माझा त्रिवार मुजरा..........

                                           :::::::::::::::::::::::