💐धार्मिक पण मार्मिक💐

💐धार्मिक पण मार्मिक💐
               संतश्रेष्ठ श्रीज्ञानोबा रायांच्या वास्तव्याने पावन झालेले पुण्याजवळील आळंदी, हे माझे आवडते ठिकाण. एकट्याने तेथे जाऊन निवांत राहाणे हा एक वेगळा व विलक्षण अनुभव आहे, आणि त्याचा लाभ मी अधूनमधून घेतो आहे.
               नुकतंच आळंदीला जाणं झालं, त्याविषयी तुमच्याशी हा मार्मिक संवाद.........

💐दशक्रिया समारंभ,श्रीक्षेत्र आळंदी.........
           याक्षणी इंद्रायणी नदीच्या घाटावर मी निवांत बसलोय. वेळ आहे सकाळची. इंद्रायणीचे पात्र पुरेसे भरलेले नाही. तीचा जलप्रवाह शांतपणे वाहात आहे. घाटावर चहू दिशेला पायऱ्या आहेत. उजवीकडे एक गाडीरस्ता आहे पुलाचा. डावीकडे असलेल्या एका छोट्या सिमेंट पुलावरून समोरच्या काठावर(म्हणजे घाटावर) जा ये करता येतेय. इथे कोठेही बसता येतेय.
            कोवळ्या उन्हाची तिरीप सर्वत्र पसरलीय. मोसम थंडीचा असल्याने कोवळी उन्हे छान अंग शेकताहेत.
         या नयनरम्य घाटाचा परिसर न्याहाळावा, थोडावेळ पायऱ्यांवर-चौथऱ्यावर बसावे. भवतालची वर्दळ निरखावी ही इच्छा आहे.
          पण याक्षणी हे काय चाललेय ?  समोरच्या बाजूला एक ह.ब.प. महाराज प्रवचनात्मक  किर्तन करताहेत !  त्यांच्या समोर जवळपास शंभर सव्वाशेचा जमाव श्रोतूवर्गाच्या रूपात बसलेला आहे.  किर्तनकार आहेत, भास्कराचार्य आदिनाथ महाराज. ते आपल्या रसाळ वाणीने उपस्थितांना प्रबोधनाचे चार शब्द सांगताहेत. त्यांचे वाक्य न वाक्य जगण्याचे तत्वज्ञान सोप्या भाषेत सांगत आहे. कान देऊन ऐकणारात, माझ्यासह तिथले  उपस्थित यात्रिक सहभागी आहेत. वातावरणात आता शांतताही आहे आणि गंभीरताही !
                 महाराज सांगताहेत-'  आज तुम्ही सारेजण इथं श्रीमती मुक्ताबाई गेनूभाऊ ठाकूर यांच्या दशक्रिया  विधीसाठी जमला आहात.  त्या आता आपल्यात नाहीत. पण त्यांना या मृत्यूनंतर दुसरा जन्म मिळालाय ना  !  त्यांचे  जीवन दुसऱ्या नवीन  रूपात  सुरू झालेले आहे बरं. आणि तुम्ही आम्ही सुद्धा या चक्रातून जाणारआहोत. मग या जन्मात आपण तरी काय करीत आहोत ? काय केले आहे ? तर या मुक्ताबाईंनी जसे जीवनाचे सार्थक केले,  तसे करायला हवेय.हिने कधी कोणाला दुखविले नाही, भांडली नाही. उलट चार माणसं जोडीत मुक्ताबाई गेली. हसत आनंदात दुसरा जन्म घेतला. तेव्हा मंडळी, कोणाला न दुखवता जगा. सर्वांशी चांगले वागा. या आयुष्याचा निरोप आनंदाने घ्या. आणि शेवटी श्रीरामाचे-देवाचे नाम ओठी असू द्या. बघा, पुढचा जन्मदेखील आनंदी होईल. '
                 आदिनाथ महाराजांचे हे शब्द ' आत ' शिरलेत. आपण भारावून गेलो आहोत. किर्तनाचा समारोप होतोय. महाराजांच्या आवाहनानंतर दोन मिनिटं स्तब्ध राहुन स्वर्गीय मुक्ताबाईंना श्रद्दांजली वाहिली जाते.
             नंतर एक निवेदक हाती माईक घेऊन सांगू लागतो, '  मातोश्री मुक्ताबाईंचे सगळे नातेवाईक आणि परिवार इथं जमलाय. त्यांना मी विनंती करीत आहे. आता इथं मी ज्यांची नावे घेणार आहे त्यांनी इथं स्टेजपाशी या.'  तो एकेकाची नाव पुकारायला लागतो- ' श्री. .........यांनी आता देणगी द्यायला पुढं यायचं आहे. देणगी घ्यायला श्री...................यांनी इथं यायचं आहे. नावाचा पुकारा होतो. ती माणसं चटकन पुढे येतात. देवाण-घेवाण सुरू  होते.
               हे संपल्यावर एक तरुण येऊन माईक हाती घेतो- ' दिवंगत मुक्ताबाईंवर तो आईच्या मायेने बोलू लागतो. बोलता बोलता तालासुरात एक कविता म्हणू लागतो, ' तुझ्या शीतल छायेमध्ये मी जगेन गं..... आई माझी मायेचा सागर गं, दिला  तिनं जीवनाला आकार गं.......' ही कविता तो मनापासून आळवल्याचे जाणवते. याक्षणी आपल्या आईचीही आठवण येतेय.
              कविता वाचन संपते. त्यानंतर कोणी नातेवाईक येऊन उभा राहातो. आभाराचे भाषण सुरू होते. ' आमची माता चालती बोलती गेली. ती चांगल्या स्वभावाची होती. तिचे नावही संत मुक्ताबाईचे. इतर भावंडांची नावं पण, निवृत्ती, ज्ञानदेव, सोपान, अशी.....थोर संतमंडळीचं घर आमचं.........'
              हे संपल्यावर, एवढावेळ तिथं उपस्थित असलेले माजी महापौर आणि विध्यमान नगरसेवक प्रतिक शेळके,की काडगे भाषण सुरू करतात. अगदी थोडक्या शब्दांत बोलून ते मुक्ताबाईंना श्रद्धांजली  वाहतात. मग हा कार्यक्रम संपल्याचे निवेदक जाहीर करतो.
             या दशक्रियेचा समारोप होतो संतश्रेष्ठ ज्ञानेश्वर माऊलींच्या पसायदानाने !
            याक्षणी  वर अवकाशात राहून दिवंगत मुक्ताबाईच्या आत्म्याला ही दशक्रिया किती प्रसन्न वाटत असेल, नाही !
            या भावपूर्ण वातावरणात घाटावर एका कोपऱ्यात एकत्र बसलेल्या काही बायका मात्र  आपले दुःख आक्रोश व्यक्त करीत दिवंगत मुक्ताबाईला श्रद्धांजली वाहात आहेत.

                                           :::::::::::::::::::::::;;;