💐💐भटकंती मनसोक्त💐💐

               गिर्यारोहणाचा छंद जडला अन् मला काहीतरी छान गवसल्याचा आनंद झाला. भवतालच्या निसर्गाशी मैत्री झाली, मनसोक्त भटकायला मिळाले. जुन्या जाणत्या भटक्यांशी ओळखी होऊ लागल्या, ऐतिहासिक किल्ले, वनराई, घाट वाटा यांचे जवळून दर्शन होऊ लागले. या मस्त प्रवासात काही कठीण कडे, सुळके, भिंती आरोहण-अवरोहण करण्याची मला संधीही मिळाली.

                    पण  ते साधेसोपे गिर्यारोहण  नव्हते. त्यात जीवाला धोका होता. निष्णात गिर्यारोहक मित्रांची सोबत वमार्गदर्शन  असल्याने त्यात सुरक्षितता मात्र  होती. याशिवाय, आरोहण- अवरोहण मोहिमेत आवश्यक असणारे क्लाइंबिंग-रॅप्लींग रोप्स, कॅराबिनर्स, डीसेंडर्स, झुमार्स, पेग्ज, फ्रेंड्स, बांधावयाच्या गाठी, अशा कितीतरी साधनांची माहिती मला मिळत होती. त्यांचा योग्य वापर करण्याच्या पद्धती समजत होत्या.  प्रत्यक्ष फिल्डवर या साऱ्याची उपयुक्तता फार मोलाची ठरली.  त्यामुळे आत्मविश्वास वाढून अंगी बळ येत होते.

                   मात्र एवढी  सुरक्षितता असूनदेखील कधीमधी  घडणारी विशेष घटना आपल्याला मृत्यूच्या  दारी नेऊ शकते, याचे अनुभव काही मोहीमेत घ्यायला मिळाले.

                  यातील एक अनुभव इथे सांगत आहे……….….

💐 मांगीतुंगीची चढाई💐

                  महाराष्ट्रातील सर्वात उंच म्हणून नावाजलेले मांगी (उंची ४३४३ फूट) आणि तुंगी (उंची ४३६६ फूट) हे दोन उत्तुंग सुळके नाशिक जिल्ह्यातील ताहराबाद भागात आहेत. त्यांच्या पायथ्याशी जैन धर्मिय श्रीपार्श्वनाथांचे प्राचीन देवालय व मोठा पुतळा आहे.

                  हे दोन सुळके आरोहण करण्याचे अशोक शेणवी या आमच्या सिनिअर क्लाइंबिंग मास्टरने ठरविले. त्याप्रमाणे आमची एकूण सहा जणांची टीम तिकडे निघाली. मुंबई ते नाशिक रेल्वे प्रवास करून पुढे एस.टी. बसने पायथ्याजवळ असलेल्या ताहराबाद गावी पोहोचलो.

            ही महत्त्वाची मोहिम होती. टीममध्ये नाना, अमिता, महेंद्र, वर्षा व  अशोक असे एकूण सहाजण होतो. अशोक सुरुवातीपासून लीड करीत होता. 

                'तुंगी’ सुळक्यावर फक्त तिघेजण गेलो. राहिलेले तिघे जेमतेम दुसऱ्या टप्प्यापर्यंत पोहोचू शकले, कारण त्यांना नंतरची ट्रॅव्हर्स चढाई अवघड गेली.  चढाईच्या वाटेत येणारा अरुंद कडा व धोकादायक वळण निरखून लगेच सावधपणे पुढे आरोहण करायचे होते. हे आरोहण करताना बिले रोप, झूमार यांचा योग्य ठिकाणी वापर झाला.  अगोदरच्या टीमने वाटेत जवळपास ३५ बोल्ट लावलेले आम्हाला आढळून आले.

                   चढाईच्या वेळी  ट्रॅव्हर्सच्या पुढे अमिता एका टप्प्यापाशी आल्यावर झुमार पुढे सरकवताना तिला प्रॉब्लेम येवू लागला. झुमार क्रॅबच्या पुढे टाकायचा, तो तीने मागे टाकला. थोडे पुढे गेल्यावर हॅण्ड होल्ड, फूटहोल्ड ठेवायला अत्यंत कमी जागा होती. तिचा त्या टप्प्यावर थोडा फॉल झाला ! तो भार महेंद्रवर आला कारण त्याने खालून तिला बिले रोप दिला होता. फॉलच्या हिसक्यामुळे  महेंद्रच्या  पोटाजवळ ताण आला, पण त्याने स्वतःला सावरले.

                   अमिता काहीवेळ तेथे अडकून राहिली. तिला टेन्शन आले. यावेळी आम्ही खाली बेसला होतो. नाना, अशोक खूप वरती पोहोचले होते. आम्ही खालून त्यांना आवाज देऊ लागलो.  आमचा आवाज वरच्या दिशेस नीट पोहोचत नव्हता.

                   पुन्हा प्रयत्न करून मोठ्या आवाजात त्यांना हा प्रॉब्लेम सांगितला. मग  नाना वरून लगबगीने 'त्या' टप्प्यावर आला. त्याने पोजिशन बघितली. त्यानंतर बिलेची मदत घेऊन अमिताला पुन्हा वरती नेण्याचा प्रयत्न झाला. ते जमेना तेव्हा खालच्या पॅचपर्यंत तिला आणावे लागले. यात तिच्या झूमारमुळे अडचण येत होती. पण प्रयत्नांती सगळे पार पडले  व  अमिता सुखरूप खाली आली.

                   महेंद्र व  मला देखील या ट्रॅव्हर्सजवळ चढाई करताना जड गेले.  तेथला हॅण्ड होल्ड सेफ नव्हता. प्रेस होल्ड घ्यायला जजमेंट येत नव्हती. शिवाय पुढे सरकताना बॉडीचा तोल डावीकडे जात होता. त्या बाजूला खोल दरी होती. त्या नंतरच्या चढाईचे टप्पेदेखील सोपे नव्हते.  मात्र इथे मन विचलित न करता खंबीर होऊन पुढे व्हायची गरज होती.

                   थोडा कॉन्फिडन्स आला तेव्हा पुढे निघालो व अखेरीस तुंगी सुळक्यावर पाऊल ठेवले ! अशोक अगोदरच माथ्यावर आला होता. वर प्रशस्त जागा होती. अवघड गिर्यारोहण करून शिखरमाथा गाठल्यामुळे सारेच खुश झाले होते.  आम्ही तुंगी सुळक्यावर पूजा करून लगेच अवरोहण सुरू केले आणि काही वेळात पायथ्याशी आलो.

                    मांगीवरील चढाई याच पद्धतीने झाली. मात्र ज्या रुटकडून टीमने सुरुवात केली, तो रुट पुढे सेफ नसल्याने सोडून द्यावा लागला. नंतर आमची टीम रेग्युलर रुटकडे येऊन चढाई करू लागली.       

                    मांगीवर चढताना पहिल्या टप्प्यावर एक विशेष घटना घडली होती. नशीब काही अपघात नाही झाला. वर्षाला रेग्युलर रुटने बिले देऊन पुढे पाठवत होतो. एक ट्रॅव्हर्स अवघड होता. दुसरीकडे खोल दरी होती. सुरक्षेसाठी रोप क्रॅब मधून पास केला व त्याला एक पिळा घालून तिला पुढे पाठवू लागलो. तीला आधीच टेन्शन आले होते तो ट्रॅव्हर्स  रूट पाहून. ती परत मागे फिरू लागली. त्यावेळी सहज तिचे लक्ष कॅराबिनरकडे गेले. तो ओपन झाला होता !  ते मी बघितले आणि  तिला लगेच आतल्या बाजूला आणून बसवले. जर ती मागच्या बाजूला झुकली असती तर ? माझ्या अंगावर काटा आला !

                      थोड्या वेळाने नॉर्मल झालो. वर्षाला धीर दिला, समजावले. पुन्हा चढाई करण्यास सांगितले. यावेळी महेंद्रने वरूनही बिले रोप दिला. पण चढाई सुरु केल्यावर तिला टेन्शन आले ! ती पुढे जाईना. शेवटी तिला रॅप्लींग रोप देऊन खाली बेसला पाठवले.

                      मांगी सुळक्याच्या माथ्यावर पाऊल ठेवले आणि सगळे आनंदले. मोठा जल्लोष केला ! तुंगीप्रमाणे या सुळक्यावरसुध्दा प्रशस्त जागा आहे. नेचर लव्हर्स संस्थेच्या मेंबर्सनी ठेवलेल्या पादुकांची फरशी मांगीवर होती. छोटी गणपतीची मूर्तीही होती. दोन्ही सुळक्यांवर झेंडे लावण्यासाठी मोठे पाईप्स  बसवलेत्त. त्यापैकी मांगीचा लोखंडी पाईप तुफान वाऱ्यामुळे वाकडा होऊन पडला होता.

                       आम्ही मांगीवर गावकऱ्यांनी दिलेला लाल झेंडा लावला व खाली आलो. आमच्या यशाचे गावकऱ्यांनी मनापासून कौतुक केले. चांगला पाहुणचारही  केला. त्यानंतर या साहसी मोहिमेची सांगता करून गावकऱ्यांचा आम्ही निरोप घेतला. परतीच्या प्रवासात या मोहिमेत मिळालेले सारे खट्टे मिठे अनुभव एकमेकांना सांगत आम्ही मुंबई गाठली.

                       ९१ सालच्या नोव्हेंबर महिन्यात केलेली ही मोहिम आजही विशेष स्मरणात राहिलीय.

 

                                                    ------------------------