💐💐आरोग्यम धन संपदा💐💐

                आपले शरीर सर्वांगी सुंदर व निरोगी राहावे असे प्रत्येकास वाटते. पण या शरीरात बिघाड झाल्यावर, आणि त्यातही आपल्या जीवावर बेतल्यावर देवाचा धावा आपण करु  लागतो.

                    प्रत्यक्षात आपण डॉक्टरला शरण जातो. ती तज्ञ मंडळी आपल्या शरीर-विकाराचा अभ्यास व चिकीत्सा करून तातडीने आपल्यावर उपचार सुरू  करतात. काही दिवसात आपल्याला बरेही करतात. आपण पूर्ववत होतो.

                   आपल्या शरीराच्या प्रत्येक भागाची सखोल माहिती घेतलेली ही तज्ञ मंडळी वैद्यकीय महाविद्यालयात पाच सात वर्षात अथक परिश्रम घेऊन डॉक्टर झालेली असतात आणि प्रत्येक व्यक्तीला प्रकृतीच्या उपचारासाठी डॉक्टर-हॉस्पिटलचा आधार घ्यावा लागतो.

           काही प्रसंगी मलाही हॉस्पिटलमध्ये उपचार घ्यावे लागले आहेत. असेच एकदा उपचार घेत असताना मला हॉस्पिटलमधील छोटे म्युझियम बघायला मिळाले. आपल्या शरीरातील अवयवांचे हे म्युझियम मला महत्वाचे वाटले. त्यावेळी मला मिळालेली माहिती मी थोडक्यात देत आहे...........

💐शरीर संग्रहालय💐

                मुंबईत एका सार्वजनिक हॉस्पिटलमध्ये हे म्युझियम आहे. ते पाहण्यापूर्वी तेथल्या अटेंडन्टची परवानगी घ्यावी लागते. या ठिकाणी मानवी शरीराच्या पायापासून मेंदूपर्यंत, आतड्यापासून किडनीस्टोनपर्यंतचे अवयव विशिष्ट केमिकल्स वापरून जतन केलेले पाहायला मिळतात.

                    लहान मुलाचा जन्म कसा होतो ते अंगठ्याएव्हढ्या अर्भकापासून पूर्ण वाढ झालेल्या पोटातील बाळापर्यंतचे मांसल गोळे येथे बघितल्यावर आपण चक्रावतो !

                    हे म्युझियम प्रत्येक ज्ञानप्रेमी व्यक्तीने पहावे. शालेय विध्यार्थ्यांना तर हे आवर्जून दाखवायला हवेय. आपल्या शरीररचनेविषयी कुतूहल जागृत करणारे हे संग्रहालय कुठल्याही मान्यवर हॉस्पिटलमध्ये असू शकते. तेथे आपण अवश्य भेट द्या…….

                                                                      ::::::::::::::::::::::::::::

 

 

 

💐💐स्वर्गस्थ💐💐

                विख्यात गायिका लता मंगेशकर यांना जाऊन आज सहा महिने उलटून गेलेत(दुःखद निधन-६ फेब्रुवारी-२२). पण त्यांचा गोड आवाज अजूनही कानी पडतोय. त्या पृथ्वीतलावर आहेत, याचा अनुभव माझ्यासह  जगभरातील त्यांचे चाहते घेत आहेत.

                        मी लतादीदींचा निस्सीम चाहता आहे. रेडिओवर दीदी गाण्याच्या निमित्ताने रोज आमच्याकडे येतात. त्यांचा स्वर्गीय आवाज आमचा दिवस सुंदर करतो.

                        दिदींचा जन्मदिन २७ सप्टेंबरला आहे. त्यांची आठवण म्हणून एक विशेष लेख जो दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स या लोकप्रिय दैनिकाच्या गणपती विशेषांक-२००७ मध्ये प्रसिद्ध झाला होता. लतादीदींना आदरांजली अर्पण करताना मी हा लेख तुमच्यासमोर सादर करीत आहे.

                        गणपतीचा सण दिदींच्या घरी उत्साहात साजरा व्हायचा. ते दिवस, आरत्या, शेजारी भाविक, आणि श्रीगणेशाची गीते, या साऱ्यांविषयी त्यांचे मनोगत ऐकणे हा आगळा अनुभव आहे.

                        म्हणून आपण आता सारेजण लतादीदींच्या घरी जाऊ या…….....

💐कृपावंत💐

                “ आमच्या घरात देवादिकांची लहानपणापासून रेलचेल होती. बाबांकडून मंगेश हे आमचं कुलदैवत… आईकडची देवी सप्तश्रुंगी. त्यामुळे या दोन दैवतांचा बडेजाव अधिक होता. मी लहानपणापासूनच कृष्णवेडी. पण सगळ्या घरात वर्षातले दहा दिवस मात्र एकाच दैवताची सत्ता चालायची… श्रीगणेशाची.

                       आमच्या घरी तेव्हा दहा दिवसांचा गणपती असायचा. अजूनही दहा दिवसांचाच असतो.

                       गणपतीचं आम्ही सगळं आजही अगदी भक्तिभावाने, साग्रसंगीत करतो. अगदी दहा दिवस उकडीच्या मोदकाच्या नैवेद्यांसह. नेहेमी येणारे एक भटजी आहेत. ते पूजा करतात. आणि आम्ही घरातले सगळे आरती चुकवत नाही. एकेकाळी आमच्याकडे विशिष्ट कारागिराकडूनच मूर्ती यायची. आता ती प्रथा उरली नाही, पण गणपतीची पारंपरिक मूर्तीच आमच्या घरी येते. सिंहासनाधिष्ठित. वेगवेगळ्या रुपांतले, वेगवेगळ्या पोझेस घेतलेले गणपती कधी आमच्या घरात आले नाहीत. गणपतीच्या सजावटीचा जिम्मा उषा आणि मीना या माझ्या बहिणींचा. दोघी अतिशय कल्पक आणि कलागुणी. त्यामुळे, दोघी अगदी झक्क डेकोरेशन करतात. वेगवेगळी मंदिरं उभारतात. छान छान पेंटिंग्जची सजावट करतात. ही सजावट इतकी छान असते की आपल्या मोहन वाघांनी कितीतरी वेळा आमच्या घरच्या सजावटीचे फोटो काढले आहेत. या गणपतीसमोर पंडित जसराजांसारख्या अनेक गायकांनी स्वरांची पूजाही बांधली आहे.

                     प्रसन्न वातावरणात वास्तव्याला येऊन श्रीगणेश आमच्यावर कृपावंत होतात. त्यांच्या कृपाप्रसादाची खूण पटायला कारणीभूत ठरले आमचे एक शेजारी… मुस्लिम शेजारी. आमच्या वरच राहायचे ते. मुस्लिम असुनही त्यांची गणेशावर भारी श्रद्दा. आमच्याकडे गणपतीची आरती कधी चुकवायचे नाहीत. एका वर्षी त्यांचं काहीतरी काम अडलं होतं. त्यांच्या मुलाला दुबईत सेटल व्हायचं होतं. काही केल्या ते जमत नव्हतं, एक दिवस त्यांनी आमच्या घरच्या गणपतीला हात जोडले आणि म्हणाले, ‘ माझ्या मुलाच्या कार्यातलं विघ्न दूर कर, तुझ्या चरणी दरवर्षी येईन. ‘

                     त्याच वर्षी त्यांच्या मुलाचं काम झालं. ते आजही न चुकता आमच्या गणपतीला नमस्कार करायला येतात. 

                     दुसरा प्रत्यय तर आम्हाला आमच्या  घरातच आला. आशाच्या सुनेला २२ वर्षं मुलबाळ नव्हतं. तिने नाना उपाय केले. नवससायास केले. अखेर एका गणपतीत घरच्या गणपतीपुढे  हात जोडून मागणं मागितलं. त्याच्या दुसऱ्या वर्षी ती गणपतीच्या आरतीला आपल्या जुळ्या मुलांबरोबर हजर होती.

                    गणपती म्हटलं की मराठी माणसाला हटकून अष्टविनायकांची आठवण होतेच. मी अष्टविनायकाची अशी खास एकत्र टूर वगैरे नाही केलेली. पण अष्टविनायकांतल्या पाच--सात स्थळांना भेट दिली आहे. मला सर्वात आवडतो तो थेऊरचा चिंतामणी. अतिशय शांत परिसर.(निदान पूर्वी तरी तसा होता.) गर्दी ,गोंधळ, गडबड नाही. गेलं की लगेच दर्शन घेऊन अगदी शांत बसता यायचं. तिथल्या शांततेत काही वेगळाच गुण होता. मन अगदी निर्विकार होऊन जायचं. मला तिथे जायला फार आवडायचं. मी नेहेमी जायची. तिथे मी कितीतरी वेळा गेले आहे. महापूजा केल्या आहेत.

                    अख्ख्या मुंबईचं कुलदैवत बनलेला सिद्धिविनायक जेव्हा फारसा प्रसिद्ध नव्हता, तेव्हा तिथेही मी अनेकदा गेले आहे. अगदी शांततेत मनसोक्त दर्शन घेतलं आहे. अंगणात बसून कित्येकदा पूजा केल्या आहेत. आता मात्र देव कडेकोट बंदोबस्तात गेले आहेत आणि रांगेतून शिस्तशीर दर्शन घेऊ इच्छिणाऱ्या भक्तांची पंचाईत होऊ लागली आहे.     

                    सार्वजनिक गणेशोत्सवही माझ्या खास जिव्हाळ्याचा आहे. आज ज्याला दगडूशेठ हलवाई गणपती म्हणून ओळखलं जातं, तो पुण्याचा गणपतीही माझा लाडका. त्याला कारणही तसंच आहे. ४१-४२ मध्ये या गणपतीच्या उत्सवात मी बाबांबरोबर गायले होते. हे आजही लख्ख आठवतं. याबाबांच्या साथीने नाट्यपदं आणि क्लासिकल गायले होते. बाहुलीच्या हौदाजवळ रस्त्यात स्टेज उभारलं होतं आणि मी बाबांच्या साथीने नाट्यपदं आणि क्लासिकल गायले होते, हे आजही लख्ख आठवतं.

                    मुंबईतही मी एकेकाळी गणेशोत्सवात खूप फिरायचे. आमचा शिरस्ताच होता ठरलेला. सर्वांना वेळ असेल तेव्हा एकेरात्री गाडी काढायची आणि सगळे गणपती बघून घ्यायचे. आताशा हे जमत नाही. फार गर्दी असते जिकडे तिकडे आणि बंदोबस्त असतोच. पण अजूनही मी एका गणपतीची फेरी कधीच चुकवत नाही… लालबागच्या राजाचं दर्शन मी घेतेच.

                    या विघ्नहर्त्या, संकटमोचक गणरायाची स्वरांनी पूजा बांधण्याचं भाग्य मला लाभलं आणि त्या गणेशानंही ती इतक्या मनापासून स्वीकारली की आजही सगळ्या महाराष्ट्रात तेच स्वर गुंजत असतात गणेशोत्सवात. एचएमव्हीने काढलेल्या आणि आजवर अनेक नावांनी अनेकदा आवृत्या निघालेल्या गणेशगीतांच्या कॅसेटबद्दल बोलतेय मी. खरंतर ही आमची गणेशगीतांची पहिली कॅसेट नव्हे. त्याआधीही स्टर्लिंग नावाच्या म्युझिक कंपनीनं हृदयनाथच्याच संगीतातली गणपतीच्या गाण्यांची एक रेकॉर्ड त्याआधी बाजारात आणली होती. तीही गाणी शांताबाई शेळक्यांचीच होती. मी, आशा, उषा आणि बाळची मुलगी राधा ती गाणी गायलो होतो.पण त्यांनी नीट प्रसिद्धी केली नाही आणि नंतर ती कंपनीच बंद पडली. त्यात गाण्यांचे हक्कही गेले आणि ती गाणी पुन्हा लोकांपुढे आलीच नाहीत.

                   पण ही सगळी कसर आमच्या नंतरच्या रेकॉर्डने भरून काढली. ही रेकॉर्ड बाळच्या पुढाकारानेच निघाली. त्यानेच शांताबाईंकडून गाणी लिहून घेतली. स्वरबद्ध केली. गणपतीची आरती, अथर्वशीर्ष, ‘ गजानना श्री गणराया  ‘, ‘ गणराज रंगी नाचतो ‘ अशी सुरेख गाणी असलेली ही रेकॉर्ड ‘ आदिनाथची गाणी  ‘ या नावाने प्रसिद्ध झाली. (बाळच्या मुलाचंही नाव आदिनाथ, हा योगायोग त्यात होताच. ) ही रेकॉर्ड अतिशय लोकप्रिय झाल्यानंतर आम्ही ‘उठा उठा हो सकळीक’ आणि ‘तुज मागतो मी आता’ ही नवी गाणी ऍड केली. आजही हीच कॅसेट/सीडी इन ले कार्ड बदलून वेगवेगळ्या नावांनी बाजारात येते आणि गणेशोत्सवात विक्रमी खपते.

                       आमच्या ‘घरचा’ गणराय असा बोललेल्या नवसांनाही पावतो आणि न बोलताही भरभरून देतो.

-शब्दांकन—लता मंगेशकर.

(पूर्व प्रसिद्धी-महाराष्ट्र टाइम्स-गणपती विशेषांक-२००७)

                                                           ::::::::::::::::::