💐💐मनातले जनांत💐💐

           सद्या दूरदर्शनवर एक मराठी मालिका सुरू आहे, त्यात कबड्डी या मराठमोळ्या खेळाचा सराव दाखविण्याचा एक प्रसंग मी पाहात होतो. तो पाहाताना माझे मन भूतकाळात गेले………..

💐कबड्डी कबड्डी💐

           शाळेत असतानाची ही गोष्ट आहे. लहानपण घोडपदेव-राणीबाग परिसरात गेलेय. लांबलचक चाळींमध्ये दहा बाय पंधराच्या एका खोलीत आई-वडील, बहीणी-भावासह मी राहात होतो. शाळा सुटली की दोस्तांबरोबर भरपूर खेळायचो, हुंदडायचो. घरच्यांच्या शिव्या मिळत होत्या. अशा वातावरणात आम्ही दोस्तांनी आमच्या कबड्डी टीमची बांधणी केली.     

              त्यावेळी अमर सेवा मंडळ या मुंबईतील प्रसिध्द कबड्डी संघाचे कार्यालय आमच्याच चाळीत होते. आमच्या खोलीसमोर खेळाचे मोठे पटांगण होते. कबड्डीचा सराव करायला मोठी अनुभवी मंडळी तेथे येत असत. या ठिकाणी मुंबईतील मान्यवर संघ व त्यांचे खेळाडू यायचे. कबड्डी सामने बघायला लांबून एवढी माणसे येत की चाळीत शिरायला जागा मिळायची नाही, एवढी गर्दी व्हायची ! हीच प्रेरणा घेऊन आम्ही शाळकरी दोस्तांनी संधी मिळेल तेव्हा आणि मिळेल तेथे जाऊन कबड्डीचा सराव सुरू  केला.

               या भागात मुलांचे कब्बडीचे संघ बरेच होते. आमचे त्यांचे काही सामने व्हायचे. बक्षीस असायचे चांदीचे छोटे मेडल किंवा छोटा कप ! या वस्तू तेव्हा ज्वेलर्सकडे विकत मिळायच्या. त्या घेण्यासाठी वर्गणी प्रत्येकाला द्यावी लागायची.

                आमच्या टीममध्ये एक्सपर्ट असलेले दोघेजण सामना खेळताना कोणी कुठे क्षेत्र रक्षणासाठी उभे राहावे, कोणी कुठला कोपरा पकडायचा हे ठरवायचे. शरीरयष्टी चांगली असलेल्याकडे मोठी जबाबदारी टाकली जायची. पलीकडे गेल्यावर जास्तीतजास्त खेळाडू बाद करून सुरक्षितपणे त्याने परतावे, हे आमच्या कॅप्टनचे धोरण होते.  शिवाय पलीकडचा खेळाडू आपल्या हद्दीत आल्यावर त्याच्यावर झडप घालून गारद करण्यासाठी सर्वच सात टीम मेम्बर्सना दक्ष राहायच्या सुचना मिळायच्या. सामना सुरू झाला की धम्माल यायची.

               मला पलीकडे जास्त पाठवीत नसत. कारण माझी किरकोळ शरीरयष्टी !  पण कधी टीममध्ये मी  एकटा राहिल्यावर पलीकडे खेळायला जावे लागे. गेलो की हमखास मी पकडला जायचो ! मात्र  त्या टीममधून आमच्या हद्दीत आलेल्या खेळाडूची पकड घ्यायला मी कसब दाखवायचो, अर्थात आमच्या टीममध्ये जास्त मेम्बर्स शिल्लक राहिले असतील तर !

                माझी नजर ‘त्या’ खेळाडूच्या मांडीवर असायची. मौका मिळाला की मी त्यावर झडप घालायचो ! त्याला  अवचित भिडल्यामुळेव तो खेळाडू  क्षणभर भांबावून जाई. लगेच आमचे खेळाडू त्याला घेराव घालत आणि आउट करीत. अशी मज्जाच मज्जा कबड्डी खेळताना यायची !

                सामना संपल्यावर खेळीमेळीने आमच्या मेडल/कपची देवाण घेवाण व्हायची. कधी आम्ही तर कधी ‘ ते ‘  जिंकायचे. कुठला समारंभ नाही की कुणी पाहुणा वगैरे नाही, कारण आम्ही लहान पोरं होतो ना !  ही आमच्या कबड्डी सामन्यांची मजा कालांतराने खंडित झाली. फक्त त्या वेळच्या आठवणी तेवढ्या उरल्यात.  

                आज कबड्डीचा खेळ कुठल्या कुठे पोहोचलाय. आयपीएलच्या धर्तीवर आता ‘ कबड्डी लीग’चे जोरदार सामने होतात. सेलेब्रिटी नट ,कबड्डी सामन्यांची रंगीत-संगीत जाहिरात दूरदर्शनवर करतात ! सामनावीरांना भरघोस किंमतीत खरेदी केले जातेय. प्रेक्षकांची गर्दी देखील वाढलेय. यात दर्दी प्रेक्षक किती असतील हा प्रश्न वेगळा.

                त्यावेळी नेमकी उलट स्थिती होती. कबड्डीचे सामने भरविणारे संघ हरतऱ्हेचे प्रयत्न करीत सामन्यासाठी  पैसे जमवायचे. देणगीदाखल जाहिरात आयोजकांना तेव्हा सहज मिळत नव्हती. त्याकाळी खेळाडूंना स्वतःच्या खिशातून खर्च करावा लागायचा.

              आता अतीश्रीमंतांचा संघ सारे काही करतो. प्रसिद्ध कबड्डी संघांची तर आता चांदी झाली आहे ! थोडक्यात सांगायचे, तर आज कबड्डी पैशाने श्रीमंत झालीय, मात्र त्यात खेळाचा कस किती शिल्लक राहिलाय, हा संशोधनाचा विषय आहे.

              हे काहीही असले तरी हा मराठमोळा अन मर्दानी कबड्डीचा खेळ प्रत्यक्ष बघण्यात एक वेगळीच मज्जा येते, हे नक्की !

                                                                 ----------------