💐💐वाचन छंद💐💐

         संपूर्ण जगाला हादरवून टाकणारा ‘ कोविड-१९ ‘  या महामारीचा राक्षस आता बराच क्षीण झालाय. या संकट काळाने आपल्या शरीराची स्वच्छता किती महत्वाची असते, दररोज कोणता आहार आपले संरक्षण करून आपली रोग प्रतिकार शक्ती वाढवतो, याचा मोठा धडा प्रत्येक लहान-थोरांना दिलाय.

             सार्वजनिक ठिकाणी थुंकणे, शिंकणे व अस्वच्छता पाळणे आपल्यासह इतरांचा जीव कसा धोक्यात आणू शकते, ते सुद्धा सर्वांनी या दोन वर्षांत अनुभवलेय.

            ‘ आहार हेच औषध ‘ हे माझ्या संग्रही असणारे पुस्तक या काळात मला बरेच उपयुक्त ठरलेय. मी काय खावे,  किती खावे, कोणत्या खाद्यान्नात किती सत्व असते अथवा नसते, याचा अभ्यासपूर्ण तपशील मला हे पुस्तक वाचताना मिळाला.     

             या संग्राह्य पुस्तकाची थोडक्यात ओळख ज्यांना हे पुस्तक परिचयाचे नसेल त्यांच्यासाठी मी करून देत आहे………….    

💐आहार हेच औषध💐

मूळ गुजराती पुस्तकाचे लेखक- माधव  चौधरी.

मराठी अनुवादक-वासंती तोडकर.

प्रकाशक-नवनीत प्रकाशन.

             हे पुस्तक वाचताना मूळ लेखक माधव चौधरी यांनी प्रारंभी पुस्तकाची केलेली ओळख पुस्तकाचे पूर्ण अंतरंग उलगडून दाखविते. आपल्या शारीरिक ताकदीस लागणाऱ्या आहाराचे गुणदोषांच्या ताळमेळासह संक्षिप्त शब्दांत वर्णन या पुस्तकात आहे. शरीरातील पेशींची रात्रंदिवस झीज होत असते. मात्र आहारामुळे आपल्या शरीरात नवीन पेशी निर्माण होत असतात. शारीरिक बळ, बुद्दी आणि तेज या गोष्टीदेखील आहारामुळे प्राप्त होत असतात. आहार, स्वच्छता  व घरगुती औषधांसंबंधी योग्य माहिती या पुस्तकात आपण वाचतो.

             ‘ आहार हेच औषध ‘ या पुस्तकात अन्नधान्य, कडधान्ये, गरम मसाले, फळभाज्या, पालेभाज्या, फळे, यांविषयी खूप माहिती आहे. कफातून तमोगुण, वायूतून रजोगुण आणि पित्तातून सत्वगुण निर्माण होतो, असे यात लेखकाने नमूद केलेय.

             वात, पित्त आणि कफ या त्रिदोषांमुळे शरीरात रोगही उत्पन्न होतात. परंतु या तिन्ही दोषांचे समप्रमाण मनुष्याला निरोगी ठेवते, तर त्यांचे विषम प्रमाण मानवी शरीरात रोगाचा प्रादुर्भाव उत्पन्न करते, हे या पुस्तकात वाचावयास मिळते.

             रस, रक्त, मांस, मेद, अस्थी, मज्जा व वीर्य(शुक्र) हे मानवी शरीरातले सात धातू आहेत. यांपैकी जो धातू कमी होईल, तो वाढविणाऱ्या आहाराचा उपयोग प्रत्येकाने केला पाहिजे असे लेखक आपल्याला सांगतात. मधुर, आंबट, खारट, कडू, तुरट व तिखट हे सहा रस असून आपल्या आहारात यातील काही रस असतात. म्हणून त्यांचे गुण, प्रभाव व दोष यांची नीट माहिती घेऊन आपण त्यांचा आस्वाद घ्यावा की घेऊ नये, व घ्यायचा झाल्यास किती प्रमाणात घ्यावा, ही विशेष माहितीदेखील लेखकाने पुस्तकात दिली आहे.

             मात्र प्रत्येकाने स्वतःस आवश्यक असणाऱ्या आहारापेक्षा दहा टक्के कमी आहार घेतला पाहिजे, असे लेखकास वाटते. स्वच्छ पाणी, ताक किंवा दूध घेणे हे शरीरास अत्यंत आवश्यक असते. प्रत्येक ऋतूत हवामान वेगवेगळे असल्याने त्याचा शरीरावर वेगवेगळा परिणाम होतो, म्हणून आहारात आवश्यकतेप्रमाणे फेरबदल केले पाहिजेत. त्यामुळे आपली रोग प्रतिकार शक्ती टिकून राहाते, असे लेखक सांगतात.

             पथ्य पाळणाऱ्याचा रोग औषधाशिवाय बरा होतो, पण पथ्य न पाळणाऱ्याचा रोग शेकडो औषधांनीही बरा होत नाही, हे लेखकाचे म्हणणे अगदी खरे आहे.

             आपला आहार तसेच  दैनंदिन आरोग्यासाठी उपयुक्त ठरणारी खूप पुस्तके वाचावयास उपलब्ध आहेत. त्यापैकीच हे एक पुस्तक असून यात लिहिलेली साध्या सोप्या भाषेतील माहिती मला महत्वाची वाटते. शिवाय वासंती तोडकर यांनी या गुजराती पुस्तकाचा मराठी भाषेत केलेला अनुवाद उत्तम जमलाय.

             आपण खातो ते अन्न-धान्य व इतर आहार आपल्या आरोग्याशी निगडित असल्याचा बहुमोल संदेश देणारे ‘ आहार हेच औषध ‘ हे पुस्तक प्रत्येक जिज्ञासू कुटुंबाच्या संग्रही असावयास हवे, असे मला वाटते.

 

                                                                      :::::::::::::::::